Aniołowie kojarzą nam się jednoznacznie, jako przyjazne istoty – nasi niewidzialni opiekunowie. Zastanawialiście się jednak nad tym, ilu tak naprawdę jest aniołów? I czy są między nimi jakieś różnice?
Słowo „anioł” pochodzi z języka greckiego i oznacza ambasadora lub posłańca; nie określa ono jednak natury istot, do których się odnosi. Wskazuje jedynie na ich funkcję, powierzoną im posługę. Dlatego też Pismo Święte stosuje to pojęcie, mówiąc zarówno o ludziach, jak i o duchach niebieskich. W dzisiejszym użyciu odnosi się ono jednak wyłącznie do bytów duchowych, nieposiadających ciała, stojących wyżej w hierarchii od człowieka, a niżej od Boga.
Aby uniknąć zamieszania, należy zwrócić uwagę, że nazwa „aniołowie” może być rozumiana w dwóch różnych znaczeniach: ogólnym, kiedy określamy nią wszystkie święte duchy, bez rozróżnienia, oraz szczegółowym, kiedy posługujemy się nią na określenie świętych duchów stanowiących ostatni chór trzeciej hierarchii. Zazwyczaj stosujemy pojęcie „aniołów” w pierwszym z tych dwóch znaczeń, ogólnym.
Niezależnie od posługi, jaką wykonują, aniołowie – będąc, jak już powiedzieliśmy, bytami duchowymi, nieposiadającymi ciała – zajmują najwyższy stopień w hierarchii istot stworzonych.
W Piśmie Świętym nie ma żadnej wskazówki na temat dokładnej liczby aniołów. Daniel w swojej wizji ujrzał Przedwiecznego, któremu towarzyszyły i służyły miliony duchów niebieskich: „Tysiąc tysięcy służyło Mu, a dziesięć tysięcy razy dziesięć tysięcy stało przed Nim” (Dn 7, 10).
Czym różnią się aniołowie?
Wielka liczba aniołów bynajmniej nie powoduje wśród nich zamętu, jak często dzieje się pośród ludzi, lecz panuje tam największy porządek. Bóg, dla którego anielska mnogość stanowi chwałę, jest uwielbiany także w ich różnorodności, w której zaprowadził godną podziwu harmonię.
Duchy niebieskie są podzielone na trzy hierarchie, z których każda dzieli się na trzy odrębne porządki; w sumie składają się na dziewięć chórów anielskich. Do pierwszej hierarchii zaliczają się Serafini, Cherubini i Trony; do drugiej – Panowania, Moce i Cnoty, a do trzeciej – Zwierzchności, Archaniołowie i Aniołowie.
Pismo Święte nie wspomina o porządku ich godności, a nie wszyscy ojcowie Kościoła przyjęli jednorodną klasyfikację chórów niebieskich.
Teologowie są jednak jednomyślni co do klasyfikowania ich w wyżej wymienionym porządku, z czym zgadza się Kościół.
Każdy chór odróżnia się od innych szczególną posługą oraz właściwym mu stopniem doskonałości i łaski. Piękno, doskonałość i dary osiągają wyższy stopień w chórach wyższej hierarchii.
Serafini, do których należy pierwsze miejsce pomiędzy wszystkimi duchami niebieskimi, charakteryzują się nie tylko wyższym stopniem cech i cnót aniołów stojących niżej od nich w hierarchii, lecz także przede wszystkim żarliwą miłością, jaką płoną oni do Boga. Dlatego są nazywani Serafinami, od hebrajskiego słowa oznaczającego „płonący”.
Cherubini wyróżniają się wiedzą i nadprzyrodzoną znajomością spraw Boskich, skąd pochodzi ich nazwa, oznaczająca „pełnię wiedzy”.
Nazwa trzeciego chóru pierwszej hierarchii – Trony – bierze się stąd, że Bóg zamieszkuje i odpoczywa w nich w wyjątkowy sposób, jak na tronie, na którym zasiada w swoim pogodnym i spokojnym majestacie. Szczególną cechą cnót błogosławionych duchów składających się na ten chór jest doskonałe i całkowite poddanie się i podporządkowanie Bogu.
Panowania to chór anielski reprezentujący panowanie Boga nad całym stworzeniem. Również te czyste duchy są ożywiane niezmierzoną gorliwością dla szerzenia królestwa Bożego, nie pragnąc niczego więcej ponad to, aby widzieć najwyższego Mistrza wszystkich rzeczy rządzącego w pełni nad wszelkim stworzeniem.
Cnoty to personifikacja nieskończonej mocy Najwyższego; aniołowie ci są wykonawcami najtrudniejszych zadań i najbardziej niezwykłych cudów.
Moce, formujące ostatni chór drugiej hierarchii, w głównej mierze równoważą naturalną moc pozostawioną demonom. Moce nadzorują ich działanie, aby te nieszczęsne duchy, których zło jest bezmierne, nie przekroczyły granic wyznaczonych im przez Boga, wystawiając nasze cnoty na próbę.
Zwierzchności reprezentują wyższość Wszechmogącego nad królami, książętami, monarchami i władcami świata. Tym właśnie duchom powierzona jest opieka nad królestwami, imperiami i dużymi zbiorowościami.
Archaniołowie, czyli najwyżsi posłańcy, są tak nazywani, ponieważ Bóg posługuje się nimi do przekazywania przesłań ważniejszych niż te, które powierza aniołom z ostatniego chóru trzeciej hierarchii.
Archaniołowie opiekują się również tymi, którzy sprawują rządy, a także duszami, których przeznaczeniem jest osiągnięcie wysokiego stopnia świętości i doskonałości.
Ostatni chór obejmuje Aniołów w ścisłym znaczeniu tego słowa, czyli zwykłych posłańców, którym powierzane są mniej ważne zadania, opieka nad ludzkimi duszami oraz posługa nadzorowania wszystkich codziennych ludzkich spraw.
Czym anioł różni się od człowieka?
Aniołowie są duchami wznioślejszymi i szlachetniejszymi od nas, otrzymały zatem od Boga zdolności przewyższające nasze, a w konsekwencji charakteryzują się wybitną inteligencją oraz zaskakującą przenikliwością.
Nasz rozum musi się doskonalić w poznawaniu prawdy, natomiast anielska inteligencja została dana duchom już jako doskonała. Ich tok myślowy opiera się na zwykłej intuicji: wystarcza im rzut okiem, by ujrzeć skutki w przyczynach i przyczyny w ich skutkach i pojąć natychmiast wszystkie konsekwencje.
Ta różnica pomiędzy nami i nimi wynika z dysproporcji w intelektualnym oświeceniu: światło inteligencji, tak mdłe w człowieku, aniołom zostało dane w jego pełni.