PAPIESTWO
PAPIEŻ (łac. papa, gr. pappas - ojciec) - tytuł honorowy, początkowo przysługujący niektórym biskupom. Od czasów pontyfikatu Mikołaja I (858-867) tytuł "papież" przysługuje wyłącznie biskupowi Rzymu jako najwyższemu zwierzchnikowi Kościoła rzymskokatolickiego. Prawo to potwierdził i zastrzegł również papież Grzegorz VII (1073-1085).
Pierwszym biskupem Rzymu, który przyjął tytuł "papież" był Syrycjusz (384-399). Przeszedł do historii jako ten, który poświęcił Bazylikę św. Pawła za Murami.
Papież reprezentuje w Kościele najwyższą władzę prawodawczą i sądowniczą, wykonywaną bezpośrednio lub przez organy papiestwa. Na polu prawodawczym dokonuje zmian w prawie kanonicznym i w zakresie Magisterium, które wyraża się w wydawaniu nieomylnych dogmatów wiary i moralności, a także w formie nauczania zwykłego (encyklik). W sferze sądowniczej rozstrzyga spory dotyczące ważności małżeństw oraz innych sakramentów, ślubów zakonnych, prawa nauczania teologii katolickiej w szkołach kościelnych itp. W tym charakterze ma prawo do nakładania kar kościelnych, aż do ekskomuniki włącznie.
Godność papieża jest dożywotnia, możliwe jest jednak dobrowolne zrzeczenie się jej, co zdarzyło się tylko raz: abdykował papież Celestyn V (5.07-13.12.1294). Były również inne przypadki abdykacji, lecz wynikały one z przymusu pod którym papieże musieli ustąpić. Współcześnie papież jest głową Kościoła rzymskokatolickiego, katolickich Kościołów wschodnich oraz Państwa Watykańskiego.
Papieżowi przysługują tytuły:
Vescovo di Roma (Biskup Rzymu)
Vicario di Gesu Cristo (Wikariusz Jezusa Chrystusa)
Succesore del Principe degli Apostoli (Następca Księcia Apostołów)
Sommo Pontefice della Ciesa Universale (Najwyższy Kapłan Kościoła Powszechnego)
Primate d'Italia (Prymas Włoch)
Arcivesco e Metropolita della Provincia Romana (Arcybiskup i Metropolita Prowincji Rzymskiej)
Sovrano dello Stato della Citta del Vaticano (Głowa Państwa Watykańskiego)
Servo dei servi di Dio (Sługa sług Bożych)
Insygnia papieskie
Tiara (potrójna korona) - jest nie używana od pontyfikatu Pawła VI (1963-1978).
Pierścień Rybaka (łac. anulus Piscatoris) - złoty sygnet papieski jest stosowany od XIII wieku jako pieczęć do sygnowania brewe i listów papieskich. Przedstawia św. Piotra zarzucającego sieć, wokół tego wyobrażenia wygrawerowane jest imię papieża. Każdy nowy papież otrzymuje nowy pierścień.
Pieczęć - przeznaczona do pieczętowania najważniejszych dokumentów papieskich (bulli). Na pieczęci znajduje się wizerunek św. Piotra i św. Pawła. Podobnie jak w przypadku pierścienia, każdy nowowybrany papież otrzymuje nową pieczęć.
Pastorał prosty, zakończony krzyżem
Paliusz - jest to zamknięta wstęga, szeroka na trzy palce z dwoma paskami z których jeden opada na piersi, a drugi na plecy. Ozdobiony jest sześcioma czarnymi, wyszywanymi jedwabną nitką krzyżami. Stanowi symbol papieskiej władzy apostolskiej i jest zakładany na ornat w czasie sprawowania liturgii.
Biały strój
Papieże, zmiana imion
Pierwszym papieżem, który zmienił swoje imię, był Jan II (533-535), ponieważ uważał, że jego dotychczasowe imię, Merkury (imię pogańskiego boga), nie licuje z jego wysokim urzędem. Ale i po nim jeszcze przez jakiś czas papieże zachowywali swe imiona chrzestne. Dopiero po Benedykcie VIII (1012-1024) zmiana imion przy obejmowaniu papieskiego urzędu stała się powszechnym zwyczajem.
Najczęściej występujące imiona: Jan (23), Grzegorz (16), Benedykt (16).
Pontyfikaty, okres trwania
W dziejach papieży istniały bardzo długie pontyfikaty:
- Pius IX (1846-1878) - 31 lat i 8 miesięcy,
- Jan Paweł II (26 lat, 5 miesięcy i 18 dni),
- Leon XIII (1878-1903) - 25 lat i 3 miesiące,
Istniały też pontyfikaty bardzo krótkie:
- Stefan II (752) - 4 dni,
- Urban VII (1590) - 12 dni,
- Bonifacy VI (896) - 14 dni,
- Celestyn IV (1241) - 17 dni,
Sediwakancja (Sede Vacante) Sediwakancją nazywamy okres między opuszczeniem papieskiego tronu ("sedes") a ponownym jego obsadzeniem. W średniowieczu z rozmaitych powodów okres ten trwał niekiedy bardzo długo. Reorganizacja wyboru papieża przez Pawła VI (1963-1978) uregulowała także sprawę konklawe i sediwakancji.
