Maria Tomasi urodził się 12 października 1649 r. na Sycylii, w rodzinie księcia Lampeduzy i Palmy. Otrzymał staranne wykształcenie. W domu panowała atmosfera religijna; cztery siostry Józefa wstąpiły do benedyktynek, po śmierci męża dołączyła do nich także ich matka. Józef odrzucił możliwość robienia kariery politycznej na dworze hiszpańskim. Odnalazł w sobie wezwanie do życia zakonnego. W 1666 r. złożył pierwsze śluby w klasztorze teatynów w Palermo. Filozofię i teologię studiował w wielu miejscach: w Mesynie, Ferrarze, Bolonii, Modenie, Palermo i Rzymie. W 1673 r. w Wiecznym Mieście przyjął święcenia kapłańskie.

 

Tak gruntowne wykształcenie szło w parze z wielką pobożnością. Znał kilka nowożytnych języków europejskich, a oprócz nich także łacinę, grecki, arabski, hebrajski, etiopski i syro-chaldejski. Przykładem przywiązania do Kościoła i świadectwem wiary doprowadził do nawrócenia na katolicyzm swojego żydowskiego nauczyciela języka hebrajskiego, rabina Mose da Cave.

 

Wiedza i mądrość Józefa przyczyniły się do tego, że papież Klemens XI mianował go członkiem kilku dykasterii watykańskich. W 1712 r. został podniesiony do godności kardynała. Gorliwie sprzeciwiał się postawom popularnych w tamtym czasie jansenistów i kwietystów, którzy twierdzili, że wobec Boga wystarczy zachować bierność, bo jedynie łaska Boża ma moc zbawiania i niepotrzebny jest do tego współudział ze strony człowieka. Przypominał więc o niezastąpionej roli sakramentów, wspólnej modlitwy liturgicznej i obecności Chrystusa w Najświętszym Sakramencie. Zmarł 1 stycznia 1713 r. w Rzymie. Pius VIII beatyfikował go w 1803 roku, a Jan Paweł II wprowadził go do grona świętych 12 października 1986 roku.