Jakub de Voragine urodził się najprawdopodobniej w Genui około roku 1228. Właściwie powinien zwać się raczej Jakubem de Varagine; w tym wypadku nie chodzi bowiem o miejsce pochodzenia (Varazze), ale raczej o przydomek. W 1244 r. wstąpił do dominikanów. Na widowni dziejowej pojawił się jednak dopiero w roku 1267 jako prowincjał Lombardii. Urząd ten sprawował przez dziesięć lat. Ponownie objął ten urząd w roku 1281. W cztery lata później był wikariuszem generalnym zakonu, gdy jednak po wyborze generała powstały w zakonie niesnaski, musiał wiele wycierpieć. Kiedy w roku 1291 urządzono na niego zamach, ledwo uszedł z życiem. Jego osobisty autorytet widocznie na tym nie ucierpiał, skoro w rok później objął stolicę arcybiskupią w Genui. Trudził się teraz około reformy kleru i przykładał dzielnie do przywrócenia pokoju między gwelfami a gibelinami. Zmarł 14 lipca 1298 r. Jego kult zatwierdził Pius VII (1816).
Do hagiografii wszedł nie tyle jako błogosławiony, ile jako autor słynnej Złotej legendy (Legenda aurea). Jest to zbiór opowieści o treści przeważnie (ale nie wyłącznie) hagiograficznej, przeznaczonych do czytania w ciągu roku. Miał on na celu dostarczyć przystępnej lektury, można by powiedzieć - zbożnej rozrywki, która zaciekawia, a zarazem buduje. Złota legenda, tłumaczona i wydawana w rozmaitych wersjach oraz wzbogacana nowymi ilustracjami, wywarła olbrzymi wpływ na rozwój hagiografii, sztuki i kultu świętych. Wpływ ten był tak przemożny, że krytyka historyczna do dziś nadaremnie trudzi się, by do wielu zagadnień wprowadzić właściwe proporcje i urobić pojęcia zgodne z prawdą.
Oprócz Legendy o świętych, nazywanej przez potomnych Złotą legendą, Jakub pozostawił ponadto zbiory kazań, Kronikę Genui (Chronicon Januense), a także hymny.