Św. Josemaría Escrivá urodził się w 1902 roku w Barbastro, Hiszpania. Jest drugim z sześciu rodzeństwa. Uczy się od swoich rodziców i w szkole fundamentów wiary i wcześnie przyjmuje do swego życia zwyczaje chrześcijańskie, jak regularna spowiedź i komunia, modlitwa Różańcem i jałmużna. Śmierć trzech młodszych sióstr i rodzinne bankructwo finansowe bardzo wcześnie dają mu poznać nieszczęście i ból: to doświadczenie łagodzi jego charakter, z naturalnie radosnego i ekspansywnego, i czyni go dojrzałym. W 1915 roku rodzina przeprowadza się do Logroño, gdzie jego ojciec znalazł nową pracę.
W 1918 roku, Josemaría wyczuwa, że Bóg coś od niego chce, chociaż nie wie co. Decyduje oddać się całkowicie Bogu i zostać kapłanem. Ma nadzieję, że w ten sposób będzie bardziej usposobiony by wypełnić wolę Bożą. Rozpoczyna studia kościelne w Logroño, i w 1920 inkorporuje się do diecezjalnego seminarium w Saragossie, w którego Uniwersytecie Pontyfikalnym wypełnia swoją formację przewidzianą przed kapłaństwem. W Saragossie uczestniczy również -za radą swego ojca i z pozwoleniem przełożonych- w studiach świeckich na wydziale prawa. W 1925 roku otrzymuje sakrament kapłaństwa i rozpoczyna swoją posługę duszpasterską, z którą, od tej pory, identyfikuje swój byt. Teraz już jako kapłan, oczekuje dalej światła ostatecznego o tym, czego Bóg chce od niego.

W 1927 roku przeprowadza się do Madrytu by otrzymać doktorat z prawa. Towarzyszą mu jego matka, jego siostra i jego brat, ponieważ od śmierci jego ojca, w 1924 roku, Josemaría jest głową rodziny. W stolicy Hiszpanii prowadzi intensywną posługę kapłańską, szczególnie między biednymi, chorymi i dziećmi. W tym samym czasie, zarabia na życie i utrzymuje swoją rodzin dając wykłady z dziedziny prawa.
Są to czasy wielkich niedostatków, przeżywanych przez całą rodzinę z godnością i pogodą ducha. Jego apostolstwo kapłańskie rozciąga się również na młodych studentów, artystów, rzemieślników i intelektualistów, którzy w kontakcie z biednymi i chorymi, którymi opiekuje się Josemaría, uczą się praktykować miłość i oddać się ze zmysłem chrześcijańskim polepszaniu społeczeństwa.

W Madrycie, 2 października 1928 roku, podczas rekolekcji, Bóg pozwala mu zobaczyć misję do której go przeznaczył: tego dnia rodzi się Opus Dei. Misją specyficzną Opus Dei jest promować między mężczyznami i kobietami wszelkich środowisk społeczeństwa osobiste zobowiązanie pójścia śladami Chrystusa, miłości do Boga i bliźniego i do szukania świętości w życiu codziennym. Od 1928 roku, Josemaría Escrivá oddaje się ciałem i duszą wypełnieniu misji założycielskiej, którą otrzymał, chociaż nie uważa się dlatego za innowatora ni reformatora, jest bowiem przekonany, że Jezus Chrystus jest wieczną nowością i że Duch Święty odmładza ciągle Kościół, do którego służbie Bóg powołał Opus Dei. W 1930 roku, w konsekwencji nowego światła, które Bóg zapala w jego duszy, zapoczątkowuje pracę apostolską wśród kobiet w Opus Dei. Josemaría Escrivá zawsze będzie stawiał kobietę, jako obywatelkę i jako chrześcijankę, przed jej osobistą odpowiedzialnością -ani większą ani mniejszą od mężczyzny- w budowaniu społeczeństwa obywatelskiego i Kościoła.
W 1934 roku publikuje -pod tymczasowym tytułem "Rozważania duchowe"- pierwsze wydanie "Drogi", jego najbardziej rozpowszechnionego dzieła, z którego z upływem lat wydane zostało ponad cztery miliony egzemplarzy. W literaturze duchowej, Josemaría Escrivá znany jest również poprzez inne tytuły jak "Różaniec Święty", "To Chrystus przechodzi", "Przyjaciele Boga", "Droga Krzyżowa", "Bruzda” czy „Kuźnia". Hiszpańska wojna domowa (1936-1939) stanowi poważną przeszkodę do rodzącego się Dzieła. Są to lat cierpienia dla Kościoła, zaznaczone, w wielu przypadkach, przez prześladowanie religijne, z którego założyciel Opus Dei dopiero po wielu trudach zdoła wyjść cały. <br.
W 1943 roku, dzięki nowej łasce założycielskiej, którą Josemaría Escrivá otrzymuje podczas celebracji Mszy Świętej, rodzi się Stowarzyszenie Kapłańskie Świętego Krzyża, do którego inkardynują się kapłani, którzy pochodzą z wiernych świeckich Opus Dei. Pełna przynależność wiernych świeckich i kapłanów do Opus Dei, jak również organiczna współpraca jednych i drugich w swych apostolstwach, jest charakterystycznym rysem charyzmatu założycielskiego Opus Dei, który Kościół potwierdził określając jego specyficzną postać prawną. Stowarzyszenie Kapłańskie Świętego Krzyża rozwija również, w pełnej syntonii z Pasterzami Kościołów lokalnych, działalności formacji duchowej dla kapłanów diecezjalnych i kandydatów do kapłaństwa. Kapłani diecezjalni również mogą tworzyć część Stowarzyszenia Kapłańskiego Świętego Krzyża, nie przestając przynależeć do duchowieństwa swoich odpowiednich diecezji.

Świadomy, że jego misja ma rdzeń i zasięg uniwersalny, Josemaría Escrivá przeprowadza się do Rzymu w 1946 roku, zaraz po zakończeniu wojny światowej. Między tym rokiem a 1950, Opus Dei otrzymuje różne aprobacje pontyficjalne, poprzez które zostają potwierdzone jego specyficzne elementy założycielskie: jego cel nadprzyrodzony, streszczony w rozpowszechnianiu chrześcijańskiego przesłania uświęcania zwykłego życia; jego misji służby Ojcu Świętemu , Kościołowi powszechnemu i Kościołom lokalnym; jego powszechnym charakterze; świeckości; szacunku dla wolności i odpowiedzialności osobistej i pluralizmie w tematach politycznych, społecznych, kulturalnych, itp. Z Rzymu, poprzez bezpośredni impuls założyciela, Opus Dei rozszerza się stopniowo na trzydzieści państw z pięciu kontynentów między 1946 a 1975 rokiem.

Począwszy od 1948 roku mogą należeć do Opus Dei, w pełni prawa, osoby żyjące w małżeństwie, które szukają świętości w właściwym sobie stanie. W 1950 roku, Stolica Święta aprobuje również by były przyjmowane jako współpracownicy i by pomagali w pracach Opus Dei mężczyźni i kobiety niekatolicy i niechrześcijanie: prawosławni, luteranie, żydzi, muzułmanie, itd.
W dekadzie lat 50-ych, Josemaría Escrivá inspiruje powstanie bardzo różnorodnych projektów: szkół formacji zawodowej, ośrodków przysposobienia dla mieszkańców wsi, uniwersytetów, szkół średnich, szpitali, przychodni lekarskich, itp. Te działalności, owoc inicjatywy zwykłych wiernych chrześcijan, którzy chcą odpowiedzieć, z mentalnością świecką i zmysłem zawodowym, konkretnych potrzebom miejsca, są otwarte na osoby ze wszystkich ras, religii i warunków społecznych: jasna tożsamość chrześcijańska inicjatyw rozpoczynanych przez wiernych Opus Dei, w rzeczy samej, odpowiada głębokiemu respektowi do wolności sumienia.

Podczas Soboru Watykańskiego II (1962-1965), założyciel Opus Dei utrzymuje intensywne i braterskie stosunki z licznymi Ojcami soborowymi. Celem jego częstych rozmów są niektóre z tematów, które tworzą rdzeń nauczania soborowego, jak na przykład doktryna o powszechny powołaniu do świętości czy o funkcji świeckich w misji Kościoła. Głęboko zjednoczony z doktryną Soboru Watykańskiego II, Josemaría Escrivá pilnie rozpocznie wprowadzenie jej w praktykę poprzez działalności formacyjne Opus Dei na całym świecie.
Pomiędzy 1970 a 1975rokiem, jego wysiłek ewangelizacyjny prowadzi go do podjęcia podróży katechetycznych przez Europę i Amerykę. Prowadzi liczne spotkania formacyjne, proste i rodzinne-nawet gry czasami uczestniczą w nich tysiące osób-, podczas których mówi o Bogu, o sakramentach, o nabożeństwach chrześcijańskich, o uświęcaniu pracy, z tym samym zapałem duchowym i rozmowności, jak w swoich pierwszych latach kapłaństwa.
Umiera w Rzymie 26 czerwca 1975roku. Jego śmierć opłakują tysiące osób, które zbliżyły się do Chrystusa i Kościoła dzięki jego pracy kapłańskiej, jego przykładowi i jego pismom. Spora liczba wiernych ucieka się od tego dnia do jego wstawiennictwa i prosi o jego wyniesienie na ołtarze.

6 października 2002 roku, ponad 400 tys. osób uczestniczy na Placu św. Piotra w kanonizacji Josemaríi Escrivy. W homilii, Jan Paweł II zaznaczył, że nowy święty zrozumiał jaśniej, iż posłannictwo ludzi ochrzczonych polega na wynoszeniu Krzyża Chrystusowego ponad wszelką rzeczywistość ludzką i odczuł w swoim wnętrzu żarliwe wezwanie do ewangelizacji wszystkich środowisk.
Ojciec Święty zachęcił pielgrzymów przybyłych z pięciu kontynentów, by iść jego śladami. "Szerzcie w społeczeństwie, niezależnie od rasy, klasy, kultury, lub wieku świadomość, iż wszyscy jesteśmy powołani do świętości. Wy sami starajcie się być świętymi pielęgnując ewangeliczny styl pokory i służby, zawierzenia w Opatrzność i ciągłego nadsłuchiwania głosu Ducha.”