Historia Papiestwa I

: Odsłony: 2908

POCZET PAPIEŻY I - II WIEK

I. Św. Piotr r.33-64

Szymon – tak brzmiało pierwotne imię tego pierwszego z grona 12 uczniów (apostołów) Jezusa Chrystusa – pochodził z Betsaidy położonej nad Jeziorem Galilejskim (Tyberiadzkim) zwanym Genezaret. Był człowiekiem żonatym, choć nie wiemy czy miał dzieci. Po ślubie mieszkał w Kafarnaum. Rybactwo stanowiło źródło utrzymania dla niego i prawdopodobnie da całej jego rodziny, choć nie musiało to oznaczać, że Szymon był człowiekiem niewykształconym. Być może pierwotnie był uczniem św. Jana Chrzciciela. Całe dotychczasowe jego życie (do około trzydziestego roku) całkowicie odmieniło spotkanie z Jezusem z Nazaretu, który gościł w jego rodzinnym domu, gdzie nauczał i dokonywał cudów. Szymon został wybrany przez Jezusa jako uczeń i powołany by poszedł za nim. Według Ewangelii św. Mateusza w czasie codziennej pracy, gdy razem z bratem Andrzejem zarzucili rybackie sieci, podszedł do nich Jezus i powiedział: „Pójdźcie za Mną, a uczynię was rybakami ludzi” (Mt 4, 19). Piotr i Andrzej pozytywnie odpowiedzieli na to wyzwanie, rzucając wszystko przyłączyli się do Jezusa. W chwili powołania Jezus nadał mu nowe imię – „Piotr”, pochodzące od greckiego słowa „skała”, w ten sposób dał wyraz swoim oczekiwaniom wobec
niego: „Ty jesteś Piotr [czyli Skała] i na tej Skale zbuduję Kościół mój, a bramy piekielne go nie przemogą (Mt 16, 18). Jezus wskazał tym samym swojego namiestnika na ziemi i jednocześnie przywódcę powstałej wspólnoty chrześcijańskiej czyli Kościoła. Piotr stał się wkrótce jednym z najwierniejszych towarzyszy Jezusa oraz jednym z jego najważniejszych apostołów. Tą szczególną pozycję Piotra w gronie apostołów wielokrotnie ukazują Ewangelie. Często wypowiada się w imieniu wszystkich apostołów. Jest świadkiem szczególnych chwil w działalności Jezusa, świadkiem największych cudów: przemienienie na Górze Tabor i wskrzeszenie córki Jaira. W tzw. „Katalogach Apostołów” Piotr zawsze wymieniany jest na pierwszym miejscu. Po zmartwychwstaniu Jezusa pierwszy z apostołów wszedł do pustego grobu. Później to jemu właśnie Jezus powiedział „Paś owce, paś baranki moje” mimo to, gdy Jezus był sądzony i skazany na śmierć przez ukrzyżowanie, Piotr trzykrotnie się Go zaparł. Te wszystkie świadectwa wskazują na prymat św. Piotra i szczególne umiłowanie przez Jezusa Chrystusa. Po śmierci i zmartwychwstaniu Jezusa Piotr stanął na czele wspólnoty uczniów w Jerozolimie. Prowadził działalność misyjną w Samarii, Liddzie, Jaffie, Cezarei nadmorskiej. Wszędzie gdzie przebywał głosił nauki Jezusa i świadectwo Jego zmartwychwstania, posiadał niezwykłą moc uzdrawiania chorych. Według Dziejów Apostolskich to właśnie on podjął kluczową dla rozwoju Kościoła decyzję o przyjmowaniu do wspólnoty chrześcijańskiej osób z poza kręgu wyznawców judaizmu. Później udał się do Antiochii nad Orontesem, gdzie pełnił funkcję biskupa (czyli nadzorcy) wspólnoty. Następnie powędrował do Azji Mniejszej i wreszcie do Rzymu, gdzie założył gminę chrześcijańską i był również jej pierwszym biskupem. I tutaj w Rzymie wstrząsanym okrutnymi prześladowaniami chrześcijan za panowania cesarza Nerona około roku 67 został aresztowany i skazany na śmierć przez ukrzyżowanie. Jak głosi tradycja na własne życzenie został ukrzyżowany głową w dół, ponieważ uznał, że nie jest godny umrzeć w taki sam sposób jak umarł Jezus. Nad jego grobem w IV w. wzniesiono kościół, który po różnych przebudowach ostatecznie przybrał postać obecnej Bazyliki św. Piotra, która jest sercem stolicy Apostolskiej – Watykanu.

II. Św Linus r.65-78

Papież, męczennik Linus był synem Herkulanusa, pochodził z Volterry. Za pontyfikatu Linusa trwała wojna żydowska, a zburzenie synagogi w Jerozolimie spowodowało definitywne zerwanie Kościoła z judaizmem. Linus był następcą Piotra i głową Kościoła rzymskiego. Pisarze chrześcijańscy Ireneusz i Euzebiusz utożsamiają Linusa jako towarzysza podróży misyjnych św. Pawła wspomnianego w drugim liście do Tymoteusza (4, 21). Rozbieżności istnieją w datowaniu pontyfikatu Linusa. Imię Linus oprócz Piotra i Pawła, jest wymieniane w najstarszych kanonach mszy św. Tradycja chrześcijańska przypisuje Linusowi wydanie dekretu nakazującego kobietom nakrywanie głowy w kościele. Liber pontificalis przekazał wiadomość o męczeńskiej śmierci Linusa w Rzymie i pochowaniu go do grobu św. Piotra. Kościół lokalny czci Linusa jako świętego w liturgii 23 września.

III. Św. Anaklet I r.79-91

RZYMIANIN – GREK gr. kletus - wybrany, wezwany Św. Klet (Anaklet I), papież, męczennik. Anaklet był synem Antiocha. Wiadomości o Anaklecie są niepewne. Jedni uważają go za Greka, inni sugerują, że został Kletus pomylony z Anicetem późniejszym papieżem. Za jego pontyfikatu w imperium rzymskim po raz kolejny rozpoczęto prześladowanie chrześcijan. Tradycja chrześcijańska zachowana w kościele, przypisuje Anakletowi ustanowienie 25 prezbiterów w Rzymie i zbudowanie nagrobka w miejscu pochowania Piotra. Święty Euzebiusz (zm. 340) stwierdził, że Anaklet umarł w 12 roku panowania Domicjana. Anaklet zmarł w Rzymie. Katalog Liberiusza z IV w, i Liber Pontyficalis z VI w. błędnie rozróżniają dwóch papieży: Kleta i Anakleta, Klet to skrócona forma pełnego imienia Anaklet. Został umęczony za cesarza Domicjana. Kościół lokalny czci Anakteta I jako świętego w liturgii 26 kwietnia.

IV. Św. Klemens I r.91-101

Św. Klemens I, papież, męczennik Klemens był synem Faustyna. Klemens I był trzecim następcą Piotra. Wiadomości o Klemensie I pochodzą z wielu tradycji chrześcijańskich. Okres jego pontyfikatu określa się na schyłek I wieku. Tradycja chrześcijańska przypisuje mu autorstwo listu do Kościoła korynckiego. Klemens I wspomniał w nim o strukturze Kościoła rzymskiego — biskup był pierwszym wśród prezbiterów i zwierzętom diakonów. Klemens I prawdopodobnie znał apostołów Piotra i Pawła. Paweł w liście do Filipian (Flp. 4, 3) wspomina o Klemensie. Tradycja chrześcijańska podaje, że Klemens I zastał wygnany z Rzymu do Chersonezu Taurydzkiego (dzisiejszy Krym), gdzie w kopalniach wśród skazańców głosił naukę Chrystusową, za co został wrzucony do morza z kotwicą u szyi. W IX stuleciu dzięki staraniom Cyryla i Metodego sprowadzono szczątki Klemensa I do Rzymu. Na miejscu jego domu w Rzymie zbudowano kościół S. Clemente. Kościół zachodni czci Klemensa I jako świętego w liturgii 23 listopada, Kościół wschodni 24 listopada. Kościół rosyjski 25 listopada. W IKONOGRAFII Św. Klemens przedstawiany jest w papieskim stroju pontyfikalnym. Jego atrybutami są: Baranek Apokalipsy, kotwica, którą uwiązano mu u szyi, księga, mały krzyż, paliusz

V. Św. Ewaryst r.101-109

Święty Ewaryst, papież, był z rodu żydem, a Betleem było mu rodzinnym miastem. W Grecyi, gdzie wtedy nauki kwitły, pobierał wykształcenie, i za łaską Boga poznał naukę Chrystusa. Stamtąd przeniósł się do Rzymu, gdzie już istniała liczna gmina chrześcijańska, zostająca pod sterem Biskupa i Papieża Anokleta. Lubo otoczona bałwochwalcami, w prostocie ducha wiernie wyznawała wiarę Chrystusową. Tutaj dla gruntownych swoich wiadomości i rozlicznych cnót przyjęty został Ewaryst do stanu duchownego i wyświęcony na kapłana. Gdy zaś Anaklet skończył śmiercią męczeńską, mianowano Ewarysta jego następcą. Miał stąd wielkie przed sobą zadanie, ciągle, bowiem wystawiony był na niebezpieczeństwo życia ze strony pogan, którzy zionęli nienawiścią przeciw chrześcijanom. Będąc prześladowanym od Boga do głoszenia bałwochwalcom nauki Zbawiciela, musiał prócz tego walczyć przeciw kacerzom, z którymi się już święty Jan Ewangelista ucierał. Ci kacerze zaprzeczali Bóstwa Chrystusowi, a mimo to, że świętą Jego naukę sromotnie szpecili, ważyli się nazywać chrześcijanami. Aby się, przeto od tych odszczepieńców odróżnić, nazwał Ewaryst siebie i parafian swych katolikami. Liczba chrześcijan w Rzymie była w porównaniu z poganami szczupłą, ale mimo to nie było części miasta, w której by sporo ich nie mieszkało. Podzielił, przeto miasto na siedem parafialnych okręgów i przeznaczył dla każdego z nich kapłana, zobowiązując go do odbywania nabożeństwa i udzielania Sakramentów świętych. Każdemu z Biskupów dodał po siedmiu diakonów, którzy mieli im być pomocnymi w prawieniu kazań i w pieczy nad ubogimi. Sam zaś przyświecał dobrym przykładem i dowodził swym życiem, iż rzeczywiście zasługiwał na miano Ewarysta, to jest najlepszego z ludzi. Ponieważ mocno tego przestrzegał, żeby chrześcijanie zachowywali czystość, i nie kazili małżeństwa nieprawymi związkami, zakazał surowo tajnych stosunków z niewiastami i ogłosił, że śluby mają być zawierane w kościele i pobłogosławione przez kapłanów. Tylko dziewięć lat rządził święty Ewaryst Kościołem Chrystusowym. Następnie poniósł śmierć męczeńską, tak jak jego poprzednik. Ciało jego złożone jest w Rzymie i spoczywa tuż obok ciała św. Piotra, księcia Apostołów.

VI. Św. Aleksander I r.109-116

Aleksander był synem Aleksandra. Wiadomości o Aleksandrze I różnią się w podawaniu ilości lat jego pontyfikatu. Tradycja chrześcijańska przypisuje Aleksandrowi I wprowadzenie do kanonu mszy św. tekstu Qni pride quam pateretur... On to w dzień przed męką... i jak podają niektóre źródła zwyczaj błogosławienia domów wodą święconą. Tradycja chrześcijańska utrzymuje, że zmarł jako męczennik – został ścięty. Śmierć Aleksandra I nastąpiła w czasach panowania cesarza rzymskiego, Trajana. Aleksandra I pochowano przy Via Nomentana, leżącej na północny wschód od Rzymu. Kościół czci Aleksandra I jako świętego w liturgii 3 maja.

VII. Św. Sykstus I r.116-125

Sykstus był synem Pastora, którego imię sugeruje greckie pochodzenie. Sykstus pochodził z rodu Elvidia. Pontyfikat Sykstusa I trwał około 10 lat. Tradycja chrześcijańska przypisuje Sykstusowi I wzmocnienie dyscypliny kościelnej. Wydał przepisy zezwalające tylko kapłanom dotykać naczyń liturgicznych. Do mszy św. Wprowadził Sanktus – święty jako śpiew wspólny kapłana i wiernych. Za pontyfikatu Sykstusa I rozgorzały spory o datę obchodzenia świąt Wielkanocy, między chrześcijanami pochodzenia azjatyckiego a Rzymianami – judeochrześcijanami, zakończone zgodą na wzajemną tolerancję. Sykstus I zmarł w Rzymie. Kościół czci Sykstusa I jako świętego w liturgii 3 kwietnia.

VIII.Św. Telesfor r.125-136

Telesfor był pustelnikiem – anachortą. Jego pontyfikat trwał 11 lat. Tradycja chrześcijańska przypisuje mu wprowadzenie 7- tygodniowego postu przed Wielkanocą i śpiewu Gloria in excelsis – chwała w czasie nocnej mszy św. W święto Bożego Narodzenia. Tradycja chrześcijańska podaje wiadomość o męczeńskiej śmierci Telesfora w Rzymie, w okresie końcowego panowania cesarza Hadriana. Telesfor jest jedynym papieżem drugiego wieku, którego męczeństwo zostało wiarygodnie potwierdzone. Kościół czci Telesfora jako świętego męczennika w liturgii 5 stycznia.

IX.Św. Higinus r.136-142

Hygin pochodził z Aten. O Hyginie wiadomo tylko, że przed wyborem na papieża zajmował się filozofią. Wiadomości dotyczące lat jego pontyfikatu są rozbieżne. Pontyfikat Hygina przypadał w okresie kształtowania się filozoficznych poglądów chrześcijańskich. Hygin umarł w więzieniu rzymskim. Kościół czci Hygina jako świętego w liturgii 11 stycznia

X.Św. Pius I r.142-155

Pius był synem Rufina, pochodził z Akwilei z rodziny plebejskiej. Był bratem Hermasa , dawnego niewolnika, autora wizjonerskiego wezwania do pokory „Pasterz”. Dzieło to zawiera aluzje do sporów na temat znaczenia przywódców kościoła, co wskazuje na rzeczywistą instytucję biskupa monarchicznego w Rzymie. Pontyfikat Piusa I przebiegał na dyskusjach z gnostykami. Papież Pius I przewodniczył synodowi prezbiterów w Rzymie w lipcu 144 r., który wykluczył z kościoła Marcjona z Pontu, albowiem usiłował on nakłonić prezbiterów Rzymu do odrzucenia Starego Testamętu i ograniczenia kanonu ksiąg świętych do Ewangelii Łukasza i Listów Pawła, głosił też gnostycyzm i doketyzm. Za czasów Piusa I Rzym stał się centrum świata chrześcijańskiego. Papież przyjmował wybitne osobistości świata chrześcijańskiego tego okresu: filozofa i apologetę Justyna zw. Męczennikiem i Polikarpa biskupa Smyrny. Pius I zmarł w Rzymie. Kościół czci Piusa I jako męczennika w liturgii 11 lipca.

XI.Św. Anicet r.155-166

Urodził się w Emesie. Zwalczał poglądy gnostyków. Przyjął biskupa Smyrny Polikarpa, który przebywał w Rzymie z misją ujednolicenia obchodów świąt Wielkanocy w Kościele wschodnim i zachodnim. Tradycja chrześcijańska wspomina go, jako troskliwego rządcę Kościoła. Anicet zabronił duchownym noszenia długich włosów. Prawdopodobnie Anicet a nie jak twierdzi Liber pontyfikalis Anaklet, wzniósł na Wzgórzu Watykańskim grobowiec św. Piotra, odkryty w czasie prac wykopaliskowych w latach 1939 – 1949. Anicet zginął śmiercią męczeńską w Rzymie podczas prześladowań chrześcijan za panowania cesarza Marka Aureliusza (161 – 180). Pochowany został na Wzgórzu Watykańskim. Kościół czci Aniceta jako świętego w liturgii 17 kwietnia.

XII.Św. Soter r.166-174

Soter był synem Konkordiusza, urodził się w Fundii w Kampanii. Za pontyfikatu Sotera wybuchł ponownie spór między Kościołem wschodnim i zachodnim o obchodzenie świąt Wielkanocy. Ustanowiono w Rzymie Wielkanoc jako doroczne święto. Soter zabronił mnichom nie mającym święceń kapłańskich dotykania obrusów i okadzania ołtarza. Soter napisał listy do Kościoła korynckiego udzielając rad i przedstawiając Kościół rzymski pełen miłosierdzia i troskliwości o inne Kościoły. Soter zmarł w Rzymie. Kościół czci Sotera jako świętego w liturgii 22 kwietnia.

XIII.Św. Eleuter r.174-189

Eleuter był synem Habundiusa, urodził się w Nikopolis. Za pontyfikatu Aniceta został diakonem. Pontyfikat Eleutera to czas pokoju dla chrześcijan i wzrost pozycji Rzymu jako centrum życia chrześcijańskiego. Eleuter odrzucił rozpowszechniony pogląd o żywności nieczystej, uważając każdy pokarm naturalny za nieskażony. Zmarł w dziesiątym roku panowania Kommodusa (180 – 192) to jest w roku 189. Po raz pierwszy jako męczennik został wspomniany w roku 858. Kościół lokalny czcił Eleutera jako męczennika 26 maja.

XIV. Św. Wiktor I R.189-199

Wiktor był synem Feliksa, pochodził z cesarsko-rzymskiej Afryki Prokonsularnej. Za pontyfikatu Wiktora I wzrósł autorytet biskupa Rzymu, ze względu na sukcesję apostolską. Sukcesję propagował Ireneusz (140-202) biskup, Lugdunum, który ustalił także imienną listę biskupów rzymskich, poczynając od Piotra. W Rzymie za czasów Wiktora I już częściej stosowano w liturgii język łaciński, który wypierał grekę. Papież dążył do ujednolicenia daty obchodzenia świąt Wielkanocnych według zwyczaju przyjętego w Rzymie. Na tym tle, doszło do ostrego sporu z gminami chrześcijańskimi w Azji. By rozstrzygnąć tę kwestię, Wiktor I zwołał synody, które poparły jego opinię. Tylko biskupi z Azji Mniejszej kierowani przez Polikratesa, biskupa Efezu, nie zaakceptowali tych ustaleń. Papież wykluczył, zatem te gminy nie tylko ze wspólnoty z Kościołem rzymskim, ale z całego Kościoła. Wiktor I był pierwszym papieżem łacińskojęzycznym, który miał kontakt z dworem cesarskim przez chrześcijankę Marcję, metresę cesarza Kommodusa (180-192) dzięki której udało się uwolnić wielu chrześcijan, w tym przyszłego papieża Kaliksta I. Wiktor I zmarł w Rzymie. Kościół czci Wiktora I jako świętego w liturgii 28 lipca.