POCZET PAPIEŻY VIII - X WIEK

86. Jan VI r.701-705

Niewiele wiadomo o pontyfikacie papieża Jana VI. Papieża zagrożonego przez przybyłego z Sycylii cesarskiego egzarchę Rawenny Teofilakta, obroniły wojska italskiego. Papież musiał obronić egzarchę przed zemstą ludu rzymskiego, nakazując zamknięcia bramy miasta. Jan VI wykupił jeńców, których longobardzki król Gisulf I z Benewentu zabrał do niewoli w czasie najazdów na Kampanię. Papież Jan VI zwołał 704 r. synod w Rzymie. Rozważono na nim sprawy jurysdykcji kościelnej na terenie Anglii, ponieważ po raz kolejny został usunięty z biskupstwa Wilfrid z Yorku na rzecz arcybiskupa Beorthwealda z Canterbury. Jan VI zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice św. Piotra.

87. Jan VII r.705-707

Był synem Blatty i Platona urzędnika bizantyjskiego, odpowiedzialnego za utrzymanie pałacu cesarskiego na Palatynie. Jan otrzymał staranne wykształcenie, przejawiał zainteresowania artystyczne. Przed wyborem na papieża Jan był administratorem – rektorem patrymonium papieskiego przy Via Appia. Był to pierwszy przypadek wyboru na papieża syna bizantyjskiego urzędnika. Cesarz Justynian II przywrócony na tron bizantyjski 705 r., przysłał do Rzymu egzemplarze drugiego, synodu trullańskiego, prosząc papieża Jana VII o zwołanie synodu, który potwierdziłby kanony do przyjęcia, a odrzucił niemożliwe. Papież Jan VII odesłał cesarzowi Justynianowi II bez podpisu zbiór dekretów soboru trullańskiego II. Sam papież Jan VII był gotów przestrzegać oficjalnej polityki Bizancjum, nakazując swoim artystom przyozdabiającym kościoły, aby przedstawili Chrystusa w sposób przypominający postać z monet Justyniana a Baranka ukazywali w postaci ludzkiej zgodnie z zaleceniem 82 kanonu synodu tullańskiego II. Jan VII rozpoczął budowę nowej papieskiej rezydencji – episcopium u podnóża Palatynu. Papież Jan VII przyczynił się do ozdobienia mozaikami i freskami kościołów – S. Piotra, S. Eugenia i S. Maria Antiqua na Forum. Jan VII zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice św. Piotra.

     

88. Syzyniusz r.708

Syzyniusz był synem Jana. Niewiele wiemy o jego wcześniejszym życiu. Syzyniusz, gdy został wybrany na papieża w październiku 707 był ciężko chorym starcem. Konsekracja obyła się po zatwierdzeniu przez egzarchę Rawenny dopiero w styczniu 708 r. Papież Syzyniusz rozpoczął przygotowania do odbudowy zniszczonych przez Arabów i Longobardów murów Rzymu, ale zmarł po 20 dniach pontyfikatu, zdążył tylko wyświęcić biskupa przeznaczonego dla Korsyki. Syzyniusz zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice św. Piotra.

 

89. Konstantyn I r.708-715

Konstantyn jako diakon, na polecenie Agatona brał udział w VI Soborze Powszechnym (trzeci konstantynopolitański 680 – 681). Cesarz Justynian II zaprosił papieża Konstantyna I do stolicy Bizancjum Konstantynopola. Papież Konstantyn I był ostatnim biskupem rzymskim, aż do Pawła VI do roku 1967, który odbył podróż na Wschód. Po zamordowaniu cesarza Justyniana II i jego syna Tyberiusza, władzę przejął Filipikos – Bardanes zwolennik monoteletyzmu. Po krwawych zamieszkach nastąpił rozłam polityczny między Zachodem a Wschodem. Skończyła się supremacja cesarzy bizantyjskich nad papiestwem. Konstantyn I zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice św. Piotra.

 

90. Św. Grzegorz II r.715-731

Grzegorz urodził się około 660 r., w zamożnej rodzinie rzymskiej, był synem Marcellusa. Grzegorz przez wiele lat jako subdiakon, był skarbnikiem. Za pontyfikatu Sergiusza I był bibliotekarzem w kurii. Brał udział w podróży papieża Konstantyna I do Konstantynopola i uczestniczył w rozmowach z cesarzem Justynianem II. Papież Grzegorz II przeciwstawił się zarządzeniom cesarza Leona III o zwiększeniu podatków na rzecz państwa z posiadłości w Italii, także kościelnych, jak również jego wystąpieniom w sprawach religijnych. W listach skierowanych do cesarza Leona III, papież Grzegorz II wskazywał na niewłaściwość mieszania się władzy świeckiej w dziedzinę dogmatyczną, odnosił się również do uznania ikonoklazmu, za co cesarz usiłowanie tylko pozbawić Grzegorza II godności papieskiej, ale i zgładzić. Grzegorz II popierał misje Winfrida w Germanii, któremu nadał imię Bonifacy. Papież Grzegorz II zajmował się budową i odnowieniem kościołów oraz klasztorów w Rzymie. Swój dom rodzinny zamienił w klasztor św. Agaty. Nakazał opatowi Petronaksowi z Brescii odbudowanie klasztoru na Monte Cassino, doprowadzonego do ruiny przez Longobardów. Grzegorz II wprowadził do mszy św. nowy ryt w okresie Wielkiego Postu m.in. wielkoczwartkową mszę św. Grzegorz II zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice św. Piotra. Kościół czci Grzegorza II jako świętego w liturgii 11 lutego.

 

91. Św. Grzegorz III r.731-741

Grzegorz był benedyktynem. Został wybrany na papieża przez aklamację ludu rzymskiego. Konsekrowany po pięciu tygodniach oczekiwania na zatwierdzenie wyboru przez egzarchę Rawenny. Papież Grzegorz III potępił na synodzie w Rzymie – listopad 731 r. edykt cesarza Leona III z 730 r. wprowadzający ikonoklazm i ekskomunikował wszystkich, którzy niszczyli święte obrazy. Gdy w 733 r. Longobardowie zajęli Rawennę – siedzibę bizantyjskiego egzarchy, papież Grzegorz III przyczynił się do jej odzyskania przez egzarcgę Eutychiusza, za co otrzymał od Eutychiusza kolumny onyksowe, które umieścił w bazylice przed konferją św. Piotra. Papież Grzegorz III obawiając się napadu Longobardów, nakazał naprawić mury Rzymu i umocnić twierdzę Civitavecchia. Longobardowie dotarli do Rzymu w 739 r. papież Grzegorz III zaapelował o pomoc do frankońskiego majordomusa Karola Martela (Młota). Papież otrzymał pomoc dyplomatyczną a król Longobardów Liutprand odstąpił od Rzymu. Papież Grzegorz III jako pierwszy papież powziął działania związania się z Frankami. Papież Grzegorz III wręczył paliusz i nominację na papieskiego wikariusza w całej Anglii Tatwinowi z Canterbury w czasie jego pobytu w Rzymie. Grzegorz III popierał działalność misyjną Bonifacego w Germanii, nadając mu paliusz i tytuł arcybiskupa oraz legata Stolicy Apostolskiwej do zorganizowania Kościoła w Bawarii, Aleksandrii, Hesji i Turyngii. Papież popierał życie monastyczne i otwierał nowe klasztory. Przeprowadzał renowacje licznych kościołów. W bazylice św. Piotra zbudował kaplicę Zbawiciela i Najświętszej Maryi Panny. Grzegorz III zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice św. Piotra w kaplicy Zbawiciela i Najświętszej Maryi Panny. Kościół czci Grzegorza III jako świętego w liturgii 28 listopada.

 

92. Św. Zachariasz r.741-752

Zachariasz był synem Polychroniusza z Kalabrii. Jako diakon współpracował z Grzegorzem III. Wybór Zachariasza na papieża nie wymagał już cesarskiego zatwierdzenia, niemniej jednak Zachariasz natychmiast po wyborze wysłał legatów do cesarza Konstantyna V Kopronyma (719 – 775), zawiadamiając go o wstąpieniu na tron św. Piotra i prosząc o przywrócenie kultu obrazów. Zachariasz był ostatnim z papieży tzw. Wschodnich, który zwrócił się do cesarza o zatwierdzenie swojego wyboru. Po zdobyciu Konstantynopola cesarz Konstantyn V przywrócił ikonoklazm. Po skończonym panowaniu bizantyjskim w Italii Zachariasz zmienił kierunek polityki papieskiej, porozumiał się z królem Longobardów, od którego uzyskał zwrot zagrabionych zamków i patrymoniów. Zachariasz jako przedstawiciel księstwa rzymskiego zawarł pokój z królem Longobardów. Zachariasz wydał orzeczenie na prośbę Pepina, iż lepiej by tytuł królewski należał do tego, kto jej nie ma. W następstwie tej decyzji złożono z tronu króla Childeryka III, a Bonifacy namaścił na króla Pepina. Decyzja Zachariasza w przekazaniu korony nowej dynastii karolińskiej, miała decydujące znaczenie w stosunkach między papiestwem a cesarstwem. Papież Zachariasz odrestaurował i upiększył wiele kościołów. Przeniósł swoją siedzibę z Palatynu do Lateranu i powiększył tamtejszy pałac. Przetłumaczył na język grecki Dialogi papieża Grzegorza I Wielkiego. Zachariasz zmarł i został pochowany w Rzymie w bazylice św. Piotra. Kościół czci Zachariasza jako świętego w liturgii 15 marca.

 

93. Stefan II r.752

Stefan był prezbiterem rzymskim. O jego wcześniejszym życiu nic nie wiadomo. Wybrany przez kler i lud rzymski zamieszkał na Lateranie. Obejmował władzę papieską w momencie oblężenia Rzymu przez Longobardów. Stefan II zmarł po czterech dniach od wyboru zanim został konsekrowany. Według ówczesnego prawa kanonicznego przyjęcie konsekracji znaczyło objęcie władzy, z tego powodu nie uwzględniono pontyfikatu Stefana II. W Annuario pontificio w 1960 r. wymieniono Stefana II wśród papieży, gdyż według prawa kościelnego pontyfikat papieża rozpoczyna się z chwilą jego wyboru. Stefan II zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice św. Jana na Lateranie.

 

94. Stefan III r.752-757

Stefan był synem Konstantyna, pochodził z arystokratycznej rodziny Orsinich. Wcześnie osierocony wychowywał się wraz z bratem Pawłem na Lateranie. Stefan był diakonem rzymskim, kiedy po śmierci Stefana II został jednogłośnie wybrany na papieża w Santa Maria Maggiore. Wybór Stefana przypadł na czas oblężenia Rzymu przez Longobardów pod wodzą króla Aistulfa (749 – 756). Papież podjął próbę negocjacji z najeźdźcą. Stefan III starał się bezskutecznie o pomoc wojsko w Konstantynopolu, wezwał, więc na pomoc Franków. Stefan III był pierwszym z papieży, który przybył do kraju Franków i jako pierwszy papież przekroczył Alpy. Pepin III król Franków na prośbę papieża zobowiązał się pisemnie („donacja Pepona”) w imieniu własnym i swoich następców do obrony Kościoła rzymskiego i praw św. Piotra. Papież Stefan III zawierając tę umowę, zyskał nowego opiekuna Stolicy Apostolskiej. Papież Stefan III namaścił 28 lipca 754 r. Pepina, jego żonę i synów a na znak roli protektorów, jaką pełnili w stosunku do Stolicy Apostolskiej nadał tytuł „patrycjusza rzymskiego”. Pepin III wprowadził w państwie Franków liturgię rzymską. Papież obiecał królowi, że dostarczy Frankom relikwie św. Petronelli, której doczesne szczątki odnaleziono w katakumbach, legendarnej córki św. Piotra. Przez analogię Francję nazwano „pierworodną córą Kościoła”. Pepin III symboliczne klucze do miast odebranym Longobardom ofiarowałby złożyć jako dar na grobie św. Piotra, ofiarował również te części Italii św. Piotrowi i jego następcom na zawsze. W czasie pontyfikatu Stefana III powstał w Rzymie dokument zw. darowizną (Donacją) Konstantyna. Darowizna Pepina III dała początek Państwu Kościelnemu. Stefan III zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice św. Piotra.

 

95. Św. Paweł I r.757-767

Paweł był synem Konstantyna pochodził, z rodu Orsinich, był bratem papieża Stefana III. Odgrywał dużą rolę na papieskim dworze Stefana III i przyczynił się do utworzenia Państwa Kościelnego przez króla Franków Pepina III. Podczas wyboru Pawła na papieża, doszło do wysunięcia przez mniejszościową partię bizantyjską kontrkandydata archidiakona Teoofilakta. Paweł I pokonał konkurenta i został konsekrowany. Paweł I poinformował o swym wyborze króla Franków posługując się formułą, jaką wcześniej ratyfikowano wybór egzarsze raweńskiemu. Urzędnicy papiescy przejmowali zadania świeckich i duchownych dla całej Italii. Papież otoczył się grupą osób, która stanowiła kolegium doradcze. Cesarz Konstantyn V zwołał synod w pałacu Hiereia (luty – sierpień 754), który zatwierdził potępienie kultu obrazów. Doszło do prześladowań czcicieli obrazów: Synod w Gentilly w 767 r. opowiedział się za praktyką rzymską. Papież Paweł I uważał się za „pośrednika między Bogiem a ludźmi”. Nakazał wydobyć z katakumb relikwie i rozmieścić je w rzymskich kościołach. W bazylice św. Piotra zbudował nową kaplicę, w której umieszczono relikwie św. Petroneli. Paweł I zmarł w bazylice św. Pawła i tam został pochowany, po trzech miesiącach ciało przeniesiono do bazyliki św. Piotra. Kościół czci Pawła I jako świętego w liturgii 28 czerwca.

 

96. Stefan IV r.768-772

Stefan , urodził się około 720 r. Za pontyfikatu Zachariasza pracował w kancelarii papieskiej. Był kapłanem przy kościele S. Cecilia na Zatybrzu, gdy jako kandydat Krzysztofa, prymiceriusza notariuszów Kościoła rzymskiego został wybrany na papieża. Stefan został wybrany na papieża zgodnie z prawem kanonicznym i konsekrowany. Stefan IV nawiązał kontakt z Pepinem III – królem Franków prosząc go o przysłanie do Rzymu biskupów francuskich, by wspólnie odbyć synod na Lateranie. Synod zebrał się 12 kwietnia 769 r., potwierdził wyrok skazujący Konstantyna II na dożywotnią pokutę w klasztorze, anulował jego zarządzenia administracyjne i konsekracje. Synod powziął decyzje postanawiając, że na papieża mogą być wybrani tylko kardynałowie – prezbiterzy. Kandydatami mogli być kapłani i diakoni wybierani przez duchownych, świeccy nie mogą być wybierani. Laikat mógł jedynie potwierdzić dokonany wybór i złożyć podpisy na dekrecie wyborczym. Synod potępił również wschodni synod w pałacu Hiereia (754 r.) i zatwierdził tradycyjny kult obrazów. Papież Stefan IV uwikłany w intrygi polityczne uległ żądaniu Dezyderiusza króla Longobardów i szambelana papieskiego Pawła Afiarty pozbawił Krzysztofa prymiceriusza notariuszów i jego syna urzędów i życia. Stefan IV zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice św. Piotra.

 

97. Hadrian I r.772-795

Hadarian pochodził z rzymskiej rodziny Colonnów, był wychowankiem wpływowego Teodatusa. Za pontyfikatu Pawła I był subdiakonem i notariuszem regionalnym, a za papieża Stefana IV diakonem Kościoła rzymskiego. Hadrian na papieża został wybrany jednogłośnie i konsekrowany. Pontyfikat Hadriana I przypadł na okres konfliktów między Longobardami i Frankami. Papież Hadrian I w dniu elekcji ogłosił amnestię dla uwięzionych i wygnanych przez przywódcę partii longobardzkiej w Rzymie Pawła Afiartę. Hadrian I potajemnie zwrócił się do Karola Wielkiego (768 – 814) jako protektora Stolicy Apostolskiej o pomoc w obliczu zorganizowanym przez Longobarda Dezyderiusza oblężeniu w celu opanowania Państwa Kościelnego. Karol Wielki po dyplomatycznych zabiegach, które zawiodły, wkroczył do Italii i po długotrwałych walkach zdobył stolicę Longobardów Pawię. Karol Wielki przyjął tytuł króla, Longobardów i rościł pretensje do wpływów w Państwie Kościelnym, Karol Wielki przybył do Rzymu w 774 r., ponowił darowiznę Pepina Małego. Opieka religijna Franków przekształciła się w zwierzchnictwo nad papieżem. Około 780 r. Bizancjum uznało niezależność Państwa Kościelnego. Wiązał się z tym fakt datowania od 781 r., dokumentów według lat pontyfikatu papieża, a nie – jak uprzednio – według lat panowania cesarza. Papież Hadrian I bił własną monetę, przeprowadził reformy urzędów kościelnych, wydał zbiór kanonów, dekretałów. Hadrian I zwalczał z powodzeniem poglądy adopcjanistów w Hiszpanii. Papież Hadrian I zaakceptował wyniki VII Soboru Powszechnego zw. także Soborem Nicejskim II, zwołanego staraniem cesarzowej Ireny regentki po cesarzu Leonie IV Chazarze (775 – 780), potępiającego ikonoklazm. Był to ostatni sobór, który Kościół prawosławny uznaje za ekumeniczny. Papież Hadrian I znacznie rozszerzył granice Państwa Kościelnego, przyczynił się do rozbudowy i renowacji kościołów i murów Rzymu, umocnił brzegi Tybru i odnowił cztery wielkie akwedukty, organizował na szeroką skalę roboty publiczne. Ustanowił też kolonię rolniczą na przedmieściach miasta, której zadaniem było wyżywienie potrzebujących. Papieża Hadriana I nazywano drugim założycielem Państwa Kościelnego. Karol Wielki nakazał wyryć epitafium na marmurowej płycie poświęcone Hadrianowi I. To arcydzieło karolińskiej sztuki można oglądać w portyku bazyliki św. Piotra. Hadrian I zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice św. Piotra.

 

98. Św. Leon III r.795-816

Leon był synem rzymskiego mieszczanina Azupiusza. Leon był urzędnikiem kurii rzymskiej potem skarbnikiem i kardynałem – prezbiterem kościoła S. Susanna. Po wyborze na papieża zaraz został konsekrowany. Leon III powiadomił o swoim wyborze Karola Wielkiego, króla Franków, a na znak uznania władzy króla nad Państwem Kościelnym przekazał klucze do krat zamykających dostęp do grobu św. Piotra i sztandar Rzymu. Wpływowe rody rzymskie niezadowolone z rządu papieża, zawiązały spisek przeciwko papieżowi Leonowi III, na czele stanął główny notariusz oraz skarbnik papieski Campulus. Rannego w napaści Leona III złożono z urzędu i zamknięto w klasztorze. Papież zbiegł z Rzymu do Paderborn w Westfalii do Karola Wielkiego przedstawiciele opozycji, oskarżyli papieża Leona III o niemoralność i wiarołomstwo. Papież Leon III przykładem poprzedników oczyścił się z zarzutów przez złożenie uroczystej przysięgi na Ewangelię w bazylice św. Piotra. 25 grudnia 800 r., w bazylice św. Piotra papież Leon III koronował Karola Wielkiego na cesarza rzymskiego. Papież złożył hołd nowemu cesarzowi przez przyklęknięcie, był to jedyny akt posłuszeństwa papieża wobec cesarza zachodniego, który doprowadził do politycznego oddzielenia kościoła wschodniego od zachodniego. Cesarstwo Karola Wielkiego było początkiem tzw. Świętego Cesarstwa Rzymskiego, Karolowi Wielkiemu podlegała cała administracja kościelna; cesarz ingerował w sprawy kościelne mianował biskupów, nadawał beneficja. Papież Leon III bezskutecznie protestował przeciwko nakazowi wprowadzającemu do modlitw mszalnych Credo (wierzę w Boga Ojca) różniący się od nicejskiego wyznania wiary. Papież Leon III umocnił swoją pozycję namiestnika św. Piotra, pierwszego w świecie chrześcijańskim. Po śmierci Karola Wielkiego papież przyjął władzę sądowniczą w Rzymie i w Państwie Kościelnym. Leon III odnowił wiele rzymskich kościołów. W pałacu laterańskim umieszczono mozaiki, jedna ukazuje Chrystusa przekazującego władzę papieżowi Sylwestrowi I i cesarzowi Konstantynowi Wielkiemu, druga przedstawia św. Piotra, który prawą ręką klęczącemu papieżowi paliusz, jako znak władzy duchownej, lewą zaś podaje klęczącemu Karolowi Wielkiemu chorągiew, symbol władzy świeckiej. Leon III zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice św. Piotra. Kościół lokalny czci Leona III jako świętego w liturgii 12 czerwca.

 

99. Stefan V r.816-817

Stefan był synem Mrynusa pochodził arystokratycznej rodziny Colonnqw. Za pontyfikatu Leona III został subdiakonem i diakonem. Stefan został wybrany na papieża po śmierci Reona III. Papież przyjął konsekracje bez zgody cesarza, jednakże zawiadomił cesarza Ludwika I. Pobożnego o swojej elekcji. Papież Stefan V specjalnie udał się do Remis, by 18 października 816r. namaścić cesarza Ludwika I Pobożnego a jego małżonkę Irmengarde na cesarzową. Fakt ten miał nie tylko wymiar religijny, ale także polityczny, było to pierwsze namaszczenie cesarza przez papieża. Od tego czasu papieże rościli sobie wyłącznie prawo do koronowania cesarzy, które respektowali cesarze pochodzenia francuskiego. Cesarz potwierdził opiekę Franków nad Stolicą Apostolską. Stefan V zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice św. Piotra.

 

100. Św. Paschalis I r.817-824

Paschalis urodzony w Rzymie, był wychowany w szkole laterańskiej. Za pontyfikatu Leona III otrzymał święcenia kapłańskie. Pracował w administracji papieskiej, a następnie został opatem klasztoru św. Stefana w pobliżu św. Piotra. Po śmierci Stefana V został wybrany na papieża, a następnego dnia konsekrowany, nie czekając na zgodę cesarza, którego tylko zawiadomił o swoim wyborze. Paschalis I w tzw. Pactum Ludovicianum uzyskał od Ludwika I Pobożnego cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego, zatwierdzenie wszystkich przywilejów nadanych Kościołowi przez Pepina III i Karola Wielkiego. Dokument potwierdził suwerenność władzy papieża nad terytoriami należącymi do Państwa Kościelnego. Cesarz zrzekł się prawa zatwierdzania wyboru papieża przed konsekracją, co miało zapewnić swobodną elekcję w zgodzie z prawem kanonicznym, ale żądałby po konsekracji nowy, papież powiadomił cesarza o swoim wyborze i zapewnił o przyjaźni. Było to usankcjonowanie praktyk stosowanych przez papieży Leona V i Stefana V Papież Paschalis I potwierdził podział cesarstwa przeprowadzony przez Ludwika I Pobożnego. W 823r. papież dokonał uroczystej koronacji, wręczył mu miecz - była to pierwsza uroczystość tego rodzaju, która symbolizowała sprawowanie władzy doczesnej w zwalczaniu zła. Podniósł też do godności współcesarza Lotara I syna cesarza Ludwika I Pobożnego. Papież Paschalis I mianował abp. Ebbona z Reims swoim legatem na północy Europy i polecił mu organizować misje w celu nawracania pogan. Papież Paschalis I dokonał restauracji koscioła S. Maria Maggiore. Zbudował nowe kościoły; S. Maria in Dominica [della Navicella ] na Monte Caelio, S. Cecilia in Trastevere i S. Prassede na Eskwilinie. Paschalis I zmarł w Rzymie. Ze względu na rozruchy nie można było pochować Paschalisa I w bazylice św. Piotra, dopiero papież Eugeniusz II nakazał pochować Paschalisa I w kosciele S. Prassede. Kościół lokalny czci Paschalisa jako świętego w liturgii 14 maja.

 

101. Eugeniusz II r.824-827

Eugeniusz był synem Boemunda. Eugeniusz był archiprezbitermen przy kościele S. Sabina na Awentynie. Po śmierci Paschalisa I po kilku miesiącach sporu, co do kandydatury na papieża, Eugeniusz popierany przez mnicha Wala (755-836) zaufanego doradcę Ludwika I Pobożnego i jego syna Lotara oraz popierany przez szlachtę rzymską i partię frankońską-został wybrany na Stolicę Apostolską i natychmiast konsekrowany. Eugeniusz po objęciu urzędu, powiadomił cesarza o swoim wyborze i złożył mu przysięgę wierności, uznał zwierzchność cesarza w Państwie Kościelnym. Rozruchy w Rzymie za pontyfikatu Paschalisa I prośba papieża o pomoc spowodowały, że Ludwik I Pobożny zdecydował się na wysłanie do tego miasta swego Lotara I którego zadaniem było podporządkowanie Państwa Kościelnego cesarstwu. Papież Eugeniusz II i Loter I w 824r. polecili zarejestrować wszystkich urzędników administracji i sądownictwa i ustanowili nad nimi kontrolę w osobach dwóch urzędników, zw. missi, stale przebywających w Rzymie. Jeden z nich reprezentował papieża, a drugi cesarza. Prawo to tzw. Constitutio Romana lub Constituntio Lotariana, przywracało zwierzchnictwo cesarza nad Państwem Kościelnym, Rzymianie mieli składać cesarzowi przysięgę na wierność. Konsekracja nowo obranego papieża miała się odbywać dopiero po złożeniu przez elekta przysięgi na wierność cesarzowi. Prawo to zagwarantowało wolną elekcję papieża z udziałem obywateli rzymskich, potwierdzając w tym względzie uchwały z 817r. i anulując tym samych postanowienia synodu rzymskiego z 769r. dopuszczającego do wyboru tylko duchowieństwo. Za pontyfikatu Eugeniusza II znów odżyła sprawa ikonoklazmu. Wysłannicy cesarza bizantyjskiego Michała II, którzy przybyli do Ludwika I Pobożnego do Rouen nalegali by wprowadził zakaz czci obrazów. Ludwik i Pobożny zwrócił się do papieża o pozwolenie zbadania sprawy ikonoklazmu przez teologów. Synod odbyty 1 listopada 825r. w Paryżu odrzucił postanowienie soboru nicejskiego II i skrytykował papieża za obronę błędów i zabobonów. Papież Eugeniusz II nie zatwierdził postanowienia synodu paryskiego. Papież Eugeniusz II na synodzie rzymskim 14-15 listopada 826r. odbytym na Lateranie przeprowadził szereg reform dotyczących podniesienia poziomu dyscyplinarnego, umysłowego i normalnego duchowieństwa. W uchwalonych kanonach domagał się ustanowienia ośrodków nauczania przy wszystkich biskupstwach. Eugeniusz II zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice św. Piotra.

 

102. Walentyn r.827

Walentyn był synem Leoncjusza z Via i pochodził z wyższej klasy społecznej. Walentyn był duchownym, za pontyfikatu Paschalisa I był archidiakonem. Po śmierci Eugeniusza II szlachta, duchowieństwo i lud rzymski jednogłośnie wybrali na papieża Walentyna, którego znaleziono modlącego się w kościele S. Marii Maggiore. Zaprowadzono go do bazyliki laterańskiej i tak długo nalegano, by przyjął godność papieża, aż wyraził zgodę. Został konsekrowany w bazylice św. Piotra. Pontyfikat Walentyna trwał około 28 dni. Nie zachowały się żadne świadectwa jego działalności. Walentyn zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice św. Piotra.

 

103. Grzegorz IV r.827-844

Grzegorz pochodził z rodziny arystokratycznej, był kardynałem-prezbiterem kościoła S. Marco. Został wybrany na papieża zgodnie z życzeniem współcesarza Lotara I który sprawował w Rzymie władzę sądowniczą. Pontyfikat Grzegorza IV przypadł na czas sporów między cesarzem Ludwikiem I Pobożnym a jego synami Lotarem I, Pepinem i Ludwikiem Niemieckim. Uwikłany w rozgrywki polityczne Grzegorz IV stwierdził, że zadaniem papieża jest troska o pokuj. Cesarz musi poddać się osądowi papieża, który na mocy autorytetów św. Piotra ma prawo sądzić wszystkich, ale sam nie podlega osądowi. Grzegorz IV sformułował prawo, iż nakazy papieża są obowiązujące nawet wówczas, nawet, gdy są sprzeczne z zarządzeniami cesarza. Wykorzystując słabość państwa frankońskiego, papież Grzegorz IV propagował zasadę supremacji władzy duchowej nad świecką. Papież Grzegorz IV musiał sam zadbać o wzrost znaczenia autorytetu moralnego i politycznego papieża oraz Państwa Kościelnego. W obawie przed Saracenami, którzy plądrowali stale wybrzeża Italii i docierali pod Rzym, papież Grzegorz IV ufortyfikował Ostię i nazwał ją Gregoriopolis. Papież rozpoczął misyjną działalność Kościoła w Skandynawii, nadał godność legata papieskiego św. Ansgarowi. Papież Grzegorz IV w 835r. zalecił obchodzenie w państwie Franków uroczystości Wszystkich Świętych w dniu 1 listopada. Za pontyfikatu Grzegorza IV zakończył spór o cześć obrazów. Papież odnowił zniszczony akwedukt połączony z Janiculum który nie tylko dostarczał wodę do domów, ale i był źródłem energii do poruszania młynów. Grzegorz IV ufundował swój portret mozaikowy do absydy bazyliki św. Marka. Grzegorz IV zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice św. Piotra.

 

104. Sergiusz II r.844-847

Sergiusz pochodził z arystokratycznej rodziny Colonnów. Za pontyfikatów Leona III był akolitą, za Stefana IV subdiakonem, za Paschalisa I kapłanem, a za Grzegorza IV archiprezbiterem. Sergiusz został wybrany na papieża w kościele S. Martino przez wyższe duchowieństwo i arystokrację. Lud rzymski obrał na papieża diakona Jana, zajął Pałac Laterański i tam intronizował Jana. Zwolennicy Sergiusza szybko rozprawili się z Janem i jego zwolennikami. Sergiusza II konsekrowano w bazylice św. Piotra, nie informując o tym fakcie cesarza Lotara I (840-859), wbrew ustaleniom zawartym w Constitutio Romana. W tej sytuacji cesarz wysłał do Rzymu swojego syna Ludwika wicekróla Italii by wymusić na papieżu respektowanie prawa. Wojska frankijskie Ludwika, syna cesarza Lotera I złupiły Państwo Kościelne. Odbył się synod rzymski, na którym potwierdzono prawa cesarskie do akceptowania wyboru papieża i wicekról Ludwik ostatecznie uznał Sergiusza II za prawowitego papieża. Papież –elekt miał oczekiwać na cesarską zgodę na konsekrację, która powinna odbywać się w obecności cesarskich przedstawicieli. 23 sierpnia 846r. Saraceni złupili Rzym. Zniszczyli konfesję św. Piotra, zabrali cenne przedmioty i rorzucili relekfie. Sprofanowanie bazylik rzymskich odbiło się szerokim echem w świecie chrześcijańskim, a cesarz Lotar I nakazał w całym swoim państwie zbiórkę pieniędzy, które przeznaczył na odnowienie i otoczenie fortyfikacjami bazyliki św. Piotra. Papież Sergiusz II wyświęcił swego brata Bendykta na biskupa Albano, który otrzymał również nominację na cesarskiego przedstawiciela Rzymie. Papież Sergiusz II odnowił adwedukt Marcjana i powiększył bazylikę laterańską Sergiusz II zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice św. Piotra.

 

105. Św. Leon IV r.847-855

Leon był synem rzymskiego mieszczanina Radoalda. Leon był mnichem wychowanym przez benedyktynów. Za pontyfikatu Grzegorza IV jako subdiakon pracował w kurii rzymskiej, a papież Sergiusz II nadał mu tytuł kardynała-prezbiteria kościoła SS. Quattro Coronati. Po śmierci Sergiusza II wybrano na papieża Leona. Nie mogąc doczekać się na zatwierdzenie przez cesarza, 10 kwietnia dokonano konsekracji. Największym i najważniejszym celem pontyfikatu Leona IV była obrona miasta przed Saracenami. Dla ratowania i tak już złupionego Rzymu zbudowano mury, które wraz z Zamkiem św. Anioła otoczyły obudowaną bazylikę św. Piotra i część wzgórza watykańskiego, tworząc tzw. Miasto Leonowe-Urbs Leoniana. W 852 r. papież Leon IV umocnił miejscowość Porto przy ujściu Tybru i osadził tam Korsykańczyków wypędzonych przez Saracenów, odbudował zniszczoną miejscowość Centumecellae dając nazwę Leopolis-dzisiejsza Civitavechia. Leon IV na życzenie cesarza Lotara I (840-855 ) koronował jego syna Ludwika II na cesarza kwietniu 855 r. potwierdzając ustaloną tradycję, że cesarz musi otrzymać koronę z rąk papieża. Papież Leon IV rozbudował i upiększył wiele świątyń Rzymu. Zachęcał do rozwijania muzyki kościelnej, a w 853 r. zarządził utworzenie szkół parafialnych dla młodzieży. Leon IV jako pierwszy papież umieścił swoje imię w nagłówku korespondencji. Leon IV został pochowany w bazylice św. Piotra. Kościół lokalny czci Leona jako świętego w liturgii 17 lipca.

 

106. Benedykt III r.855-858

Benedykt był synem rzymskiego mieszczanina Piotra. Za pontyfikatu Grzegorza IV był subdiakonem, a Leon IV mianował go kardynałem-diakonem kościoła S. Callisto. po śmierci Leona IV wybrano na papieża Hadriana kardynała-prezbitera, który godności nie przyjął. Dokonano, więc elekcji Benedykta od św. Marka, który godność przyjął. Partia cesarska Ludwika II z rzymskim rodem Krescencjuszów unieważnili wybór Benedykta i poparli kandydaturę Anastazego Bibliotekarza kardynała- prezbitera. Benedykt III został usunięty z tronu, porwany i uwięziony. Papież Benedykt III cieszący się powszechnym uznaniem zdołał pozyskać przychylność wysłanników cesarza i poparty przez duchowieństwo odzyskał władzę. Papież Benedykt III toczył spór jurysdykcyjny z patriarchą Konstantynopola o wpływy na arcybiskupstwo w Syrakuzach, reprezentując nieugięcie stanowisko prymatu Rzymu. Papież Benedykt III zatwierdził ustalenia synodu w Soissons 853r. które potwierdziły i zachowywały prawa Stolicy Apostolskiej do biskupstwa w Reims. Papież Benedykt III próbował zjednoczyć wszystkich chrześcijan do walki z Saracenami. Benedykt III odrestaurował kościół św. Pawła, cmentarz S. Marco i baptysterium w bazylice S. Maria Maggiore w Rzymie. Benedykt III zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice św. Piotra.

 

107. Św. Mikołaj I Wielki r.858-867

Mikołaj był synem urzędnika miejskiego Teodora, urodzony w Rzymie około 820r. Za pontyfikatu Sergiusza II został subdiakonem, a za Leona IV diakonem. Był doradcą Benedykta III. Po śmierci Benedykta III Mikołaja wybrano na papieża, konsekrowano i koronowano. Koronowano Mikołaja I po raz pierwszy w historii papiestwa. Mikołaj I jako pierwszy z papieży sformułował całościowo pogląd, ze papież jest zastępcą Chrystusa na ziemi. Papież sprawuje władzę i opiekę nad całym Kościołem, jest wolnym i niezależnym od władzy świeckiej. Papieskie dyspozycje obowiązują zarówno świeckich, jak i duchownych, są ostateczne i niezmienne. Synody należy traktować jak organy wykonawcze papieskich poleceń. Papież jako kierujący życiem Kościoła nie podlega sądowi, a przywileje Kościoła nie mogą być uszczuplone, czy odebrane przez władzę świecką. Mikołaj I zwany Wielkim zakładał oddzielenie Kościoła od władzy świeckiej. Za niedopuszczalne uważał ingerowanie władzy świeckiej w wybory biskupów, opatów i zwoływanie synodów. Uznawał niezależność władzy świeckiej w sprawach nie związanych z Kościołem, ale zarazem żądałby życie w państwach kształtowało się według zasad chrześcijańskich. Uzależniało to państwo od Kościoła. Koronację cesarza pojmował jako przekazanie mu urzędu, a wraz z nim praw i obowiązków wobec Kościoła. Mikołaj I głosił uniwersalność Kościoła rzymskiego, prymat papieża wśród chrześcijan i nad władzą świecką. Ostateczna decyzja należy wyłącznie do papieża – tak w Kościele wschodnim jak i zachodnim. Papież Mikołaj I stał na stanowisku nierozerwalności sakramentu małżeństwa. Za pontyfikatu Mikołaja I Cyryl i Metody w 863r. dokonali chrystianizacji Moraw. Mikołaj I zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice św. Piotra. Kościół czci Mikołaja jako świętego w liturgii 13 listopada.

 

108. Hadrian II r.867-872

Hadrian urodzony w 792 r. był synem Tablarusa i pochodził z rzymskiej rodziny Colonnów, która wprowadziła na tron papieski Stefana V i Sergiusza II. Był dwukrotnie kandydatem na papieża w 855r. i 858 r. ale odmawiał przyjęcia godności. Przed przyjęciem święceń kapłańskich był człowiekiem żonatym. Za pontyfikatu Grzegorza IV mianowanym kandydatem – prezbiterem kościoła św. Marka. Piastował szereg funkcji na Lateranie. Po śmierci Mikołaja I Wielkiego, Hadrian został wybrany na papieża jako kandydat kompromisu walczących o władzę stron. Papież Hadrian II zwołał w czerwcu 869 do Rzymu synod, który potępił patriarchę Konstantynopola Focjusza, oraz jego zwolenników. Decyzje te zostały potwierdzone przez zebrany w Konstantynopolu sobór (869 – 870), ostatni sobór wschodni uznany przez Kościół rzymski. Na soborze ustalono kolejność godności patriarchatów: rzymskiego, konstantynopolitańskiego, aleksandryjskiego, antiocheńskiego i jerozolimskiego i legaci papiescy różnili się w poglądach na zakres jurysdykcji biskupa Rzymu. Za pontyfikatu Hadriana II usunięto z terenów Bułgarii łacińskich księży, przyjmując Bułgarię w kościelną jurysdykcję Kościoła Konstantynopola. Hadrian II zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice św. Piotra.

 

109. Jan VIII - IX r.872-882

Jan był synem Gundona. Za Leona IV został archidiakonem Kościoła rzymskiego, był bliskim współpracownikiem Mikołaja I. Jan został wybrany na papieża mimo konkurencji ze strony biskupa Porto Formozusa. Pontyfikat Jana VIII był pełen dramatycznych wydarzeń: Jan VIIII czuł się zagrożony zdobyczami bizantyjskimi w Italii. Wiódł spór z Bizancjum o zakres jurysdykcji, przede wszystkim w państwie bułgarskim. Jan VIII sprzeciwił się używaniu języka słowiańskiego w liturgii, ale pod wpływem argumentacji Metotego w czerwcu 880 r. uznał jego racje. Papież Jan VIII uznał drugi synod w Nicei (787) za VII Sobór Powszechny. Na tej podstawie doszło do pojednania między Rzymem a Bizancjum. Papież Jan VIII zapobiegał najazdowi Saracenów zagrażających Rzymowi, otoczył murami bazylikę w. Piotra wystawił flotę wojenną. Zabiegał o utworzenie ligi państw środkowej i południowej Italii przeciwko Saracenom. W Rzymie Jan VIII toczył walkę ze szlachtą, która zagarnęła dożywotnio i dziedzicznie urzędy i ziemie. Dążeniem Jana VIII było wzmocnienie władzy papieża. Papież Jan VIII zaprosił do Rzymu Karola II Łysego (823 – 877), władzę państwa zachodniofrankońskiego, by koronować go na cesarza w Boże Narodzenie 875r. w bazylice św. Piotra. W zamian cesarz potwierdził i rozszerzył umowy zawarte przez papieży z Pepinem III i jego następcami. Karol II Łysy zrezygnował z posiadania w Rzymie stałych przedstawicielstw i wywierania wpływu na wybór papieża. Papież powiększył obszar Państwa Kościelnego. W 878r. Gwido III ze Spoleto i Adalbert z Tuscji pod pozorem obrony praw do korony cesarskiej napadli na Państwo Kościelne i zdobyli Rzym. Papież Jan VIII musiał uciekać do Prowansji. Wrócił do Rzymu, gdy spełnił żądania Gwido III i Adalberta uznając królem Italii Karola III Grubego. Przeciwko Janowi VIII wzmogła się opozycja, co w konsekwencji doprowadziło do zamordowania papieża. Pośród spiskowców znalazł się biskup z Porto, Formozus, którego Jan VIII zaocznie ekskomunikował. Jan VIII był pierwszym papieżem, który został zamordowany. Morderstwo papieża Jana VIII zapoczątkowało okres tzw. „ciemnego stulecia”. Jan VIII został pochowany w Rzymie w bazylice św. Piotra.

 

110. Marynus I r.882-884

Marynus urodzony w Gallese był synem kapłana Palumbiusza z Toskanii. Marynus I był mylnie nazywany Marcinem II. Mikołaj I wyświęcił go na diakona. Marynus był jednym z trzech legatów papieskich wysłanych na VIII Sobór Powszechny do Konstantynopola przez papieża Hadriana II. Marynus został archidiakonem i skarbnikiem Kościoła rzymskiego, później konsekrowano go na biskupa Caere w Etrurii. Po zabójstwie papieża Jana VIII Marynus po raz pierwszy w dziejach Kościoła został wybrany na papieża jako biskup innej diecezji. Sobór Nicejski z 325r. w 15 kanonie nakazywałby biskup był dozgonnie związany z diecezją. Zakazywał przenoszenia się z jednej stolicy biskupiej do drugiej. Papież Marynus I utrzymywał przyjazne kontakty z cesarzem Karolem III Grubym (881 – 888) i Alfredem Wielkim (871 – 899) królem Wessex. Papież przebaczył Formozusowi z Porto spiskowanie przeciwko Janowi VIII i przywrócił go na stolicę biskupią. Marynus I zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice św. Piotra.

 

111. Św. Hadrian III r.884-885

Hadrian urodził się w Rzymie, był synem Benedykta z rodu Colonny. Po śmierci Marynusa I, Hadrian został konsekrowany na papieża przez biskupa Formozusa na podstawie starego przywileju nadawanego biskupstwu w Porto. Cesarz Karol Gruby (881 – 888), który nie miał potomka męskiego z prawego łoża, a chciał zapewnić sukcesję synowi z nieprawego łoża Bernardowi, poprosił papieża Hadriana III o rozstrzygnięcie sprawy. Papież Hadrian III został zaproszony przez cesarza Karola III Grubego na sejm Rzeszy do Wormacji. W drodze Hadriana III zachorowała i zmarł w San Cesario sul Panaro koło Modeny. Pochowano Hadriana III w opactwie Nonantula. Kościół czci Hadriana III jako świętego w liturgii 8 lipca.

 

112. Stefan VI r.885-891

Stefan pochodził z arystokratycznej rodziny rzymskiej. Za pontyfikatu Hadriana II Stefan był kardynałem – prezbiterem na Lateranie. Przed wyborem na papieża pełnił funkcje kardynała- prezbitera od SS. Quattro Corontai. Po śmierci Hadriana III został jednogłośnie okrzyknięty papieżem przez duchowieństwo i lud rzymski, bez konsultacji z ostatnim cesarzem z Karolingów Karolem III Grubym (881-888 ). Cesarz urażony tym faktem, mając własnego kandydata na tron papieski, wysłał kanclerza Liutwarda do Rzymu, by pozbawił Stefana VI godności papieskiej. Papież Stefan VI dowiódł legalności swego wyboru, a detronizacja Karola III Grubego doprowadziła do upadku monarchii Karolingów. Papież Stefan VI w bazylice św. Piotra 21 lutego 891 r. koronował na Świętego Cesarstwa Rzymskiego władcę Italii Gwido III (891-894 ) ze Spoleto. Gwido III potwierdził przywileje Kościoła rzymskiego, zapewnił też sobie supremację nad Państwem Kościelnym. Od czasu Gwidona III aż do końca pierwszego tysiąclecia tron papieski był obiektem przetargów i intryg politycznych. Za pontyfikatu Stefana VI zmarł 6 kwietnia 885 r. Apostoł Słowian i rzecznik liturgii słowiańskiej arcybiskup Metody (820-885). Kościół Moraw dostał się pod panowanie hierarchii niemieckiej. Papież Stefan VI utrzymywał poprawne stosunki z cesarzem bizantyjskim Bazylim I (867-886) prosząc go o przesłanie okrętów do obrony wybrzeży Państwa Kościelnego przed napadami Saracenów i Arabów. Stefan VI zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice św. Piotra.

 

113. Formozus r.891-896

Formozus urodzony ok. 815 r. był synem Leona. Został biskupem Porto za pontyfikatu Mikołaja I, za Hadriana II i Jana VIII pełnił funkcje legata papieskiego w Bułgarii, we Francji i w Niemczech. Papież Jan VIII zarzucając zdradę i opuszczenie siedziby biskupiej ekskomunikował Formuzusa. Papież Jan VIII po ucieczce Formuzusa do Troyes z biskupstwa w Porto deponował go i ekskomunikował. Na synodzie w Troyes w 878 r. Jan VIII przeniósł Formozusa do stanu świeckiego. Papież Marynus I w 882 r. uwolnił Formozusa od ekskomuniki, a papież Hadrian III przywrócił mu biskupstwo. Formozus jako biskup Porto w 885 r. konsekrował papieża Stefana VI. Formozus dzięki poparciu cesarza Gwidona III (891-894) został wybrany na papieża, w zamian musiał się zgodzić na koronację syna cesarza Lamberta ze Spoleto na współcesarza. Papież Formozus popierał działalność misjonarzy w Anglii i północnych Niemczech. Pontyfikat Formuzusa uwikłanego w polityczne walki stronnictw, ciągnął się przez lata i przebierał dramatyczne i drastyczne formy. Dominacja dynastii spoletańskiej zmusiła papieża do szukania pomocy u króla wschodnich Franków Alnulfa (850-899). Papież Formozus w 896 r. ukoronował Arnulfa w bazylice św. Piotra. Po wyjeździe Arnulfa do Niemiec, papież Formozus zmarł. Nowy król Italii Lambert i nowo obrany papież Stefan VI poddali na tzw.;synodzie trupim’ w styczniu 897 r. osądowi zmarłego dziewięć miesięcy wcześniej Formozusa. Formozus zmarł w Rzymie, jego zwłoki wydobyte z Tyboru pochowano w bazylice św. Piotra.

 

114. Bonifacy VI r.896

Bonifacy był synem biskupa Hadriana. Bonifacy VI został wybrany na papieża natychmiast po śmierci Formozusa przez lud rzymski. Synod rzymski zwołany w 898 r. przez papieża Jana IX unieważnił elekcję Bonifacego VI, ponieważ był on w przyszłości dwukrotnie suspendowany przez papieża Jana VIII, jako subdiakon i jako kapłan. Synod zabronił w przyszłości takich niekanonicznych praktyk. Synod odbyty w Rawennie w 900 r. nakazał wykreślić Bonifacego VI z listy papieży, mimo to jest on uznawany i wymieniany jako prawowity papież. Bonifacy VI zmarł w Rzymie i został pochowany w Rzymie w portyku bazyliki św. Piotra.

 

115. Stefan VI - VII r.896-897

Stefan był synem księdza Jana. Papież Formozus konserwował go na biskupa Anagni. Cesarz Lambert ze Spoleto (867) wykorzystał papieża Stefana VII do pośmiertnej rozprawy z papieżem Formozusem. W tym celu Stefan VI zwołał w styczniu 897 synod rzymski zwanym trupim. Pochowane przed dziesięcioma miesiącami zwłoki Formozusa odgrzebano, ubrano w szaty pontyfikalne, posadzono na krześle i sądzono, przez trzy dni na synodzie. Uznano trupa Formozusa za winnego przekroczenia praw kościelnych, Formozus, bowiem (podobnie jak papież Marynus I i sam sądzący go Stefan VI) zamienił swoje biskupstwo na Rzym, a nadto został ekskomunikowany przez Jana VIII. Uznano pontyfikat Formozusa za nieprawy, a udzielone przez niego święcenia za nieważne. Z ciała Formozusa zdjęto szaty pontyfikalne, odjęto mu trzy palce prawej ręki, którymi błogosławił i namaszczał. Zwłoki wleczono ulicami Rzymu, następnie wrzucono do Tybru. Stefan VI egzekwował od duchownych wyświęconych przez Formozusa pisemnych oświadczeń o nieważności swoich święceń. Synod trupi wywołał oburzenie i zamieszki ludu rzymskiego i kapłanów, a nagłe zapadnięcie się Bazyliki Laterańskiej odczytano jako karę Bożą. Papieża Stefana VI złożono z urzędu, pozbawiono insygniów papieskiej władzy, uwięziono, a następnie uduszono. Stefana VI pochowano w bazylice św. Piotra.

 

116. Roman r.897

Roman był synem Konstantyna i bratem papieża Marynusa I. Urodził się w Gallese w pobliżu Civita Castellana. Roman był kardynałem-prezbiterem kościoła S. Pietro in Vincoli. W czasie zamieszek spowodowanych zabójstwem papieża Stefana VI został wybrany na Stolicę Piotrową. Panował tylko cztery miesiące. Papież Roman nakazał wydobyć ciało Formozusa z Tybru i pogrzebać je na brzegu. Papież Roman przesłał paliusz Vitalisowi, patriasze z Grado i potwierdził stolice biskupie w Elne, Roosillon i Geronie w Hiszpanii wraz z dobrami. Okoliczności końca pontyfikatu Romana jak i dokładna data jego śmierci nie są znane. Roman zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice św. Piotra.

 

117. Teodor II - III r.897

Teodor był synem rzymskiego mieszczanina Focjusza. Teodor II wybrany na papieża zwołał synod, który potwierdził wszystkie zarządzenia papieża Formozusa, potępionego na;synodzie trupim’ przez Stefana VI Synod Teodora II ponownie pozwolił duchowym wyświęconym i mianowanym przez Formozusa objąć swoje funkcje sprawowane przed wymuszaniem od nich rezygnacji z zajmowanych stanowisk. Papież Teodor II na synodzie bronił autorytetu, Formozusa. Nakazał wydobyć zbezszczeszczone ciało Formozusa, pogrzebane przez mnichów na brzegu Tybru z polecenia papieża Romana, ubrać w pontyfikalne szaty i pochować z honorami w bazylice św. Piotra. Pontyfikat Teodora II trwał 20 dni. Nie jest znana przyczyna wczesnej śmierci papieża Teodora II. Teodor II zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice św. Piotra.

 

118. Jan IX - X r.898-900

Jan urodzony w Tivoli był synem Rampoalda. Za pontyfikatu Formozusa był duchowym, opatem bendyktańskim w Tiwoli, a potem kardynałem- diakonem. Został wybrany na papieża po śmierci Teodora II. Związał się z cesarzem Lambertem ze Spoleto (867) i przy jego pomocy usiłował zaprowadzić spokój w Rzymie i Państwie Kościelnym. Na synodach w Rzymie i Rewenie, w 898 r. papież Jan IX zrehabilitował zniesławionego z przyczyn politycznych papieża Formozusa. Wszystkie zarządzenia papieża Formozusa i jego pontyfikat uznano za ważne, z wyjątkiem koronacji cesarza Arnulfa z Karynti (896-899) Spalono akta synodu trupiego. Na synodach potwierdzono zakaz przechodzenia z jego biskupstwa na drugie, oraz zakazano w przeszłości procesów zmarłych. Papież Jan IX ogłosił, że wybór papieża Stefana VI sprawcy zamieszania w całym Państwie Kościelnym i Rzymie był nieprawomocny z powodu uchybień prawnych – opuszczenia biskupstwa w Anagni i objęcia biskupstwa w Rzymie. Postanowiono, że wyboru papieża dokonują biskupi i duchowieństwo za zgodą senatu rzymskiego i ludu. Konsekracja zaś może odbywać się tylko w obecności posłów cesarskich. Synod w Rawennie, ponadto, co uchwalił synod rzymski, przyznawał każdemu Rzymianinowi prawo odwołania się do cesarza, przywracającemu najwyższą jurysdykcję i pozycję suwerena Stolicy Apostolskiej. Jan IX zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice św. Piotra.

 

119. Benedykt IV r.900-903

Benedykt był synem Mammolusa Rzymianina pochodzącego z wyższej klasy społecznej. Na kapłana został wyświęcony przez papieża Formozusa, z tego względu narażony był na ataki ze strony przeciwników Benedykt pontyfikatu Formozusa. Papież Benedykt IV 30 sierpnia 900r. zwołał synod na Lateranie, który uprawomocnił jego wyświęcenie na kapłana przez Formozusa, a tym samym potwierdził ważność konsekracji na papieża. Pontyfikat Benedykta IV przypadł na czas walk rodów arystokratycznych o panowanie w Rzymie. Papież uchodził za człowieka miłosiernego i hojnego: dbającego o sieroty, wdowy i ubogich. Tak wychwalał cnoty Benedykta IV kronikarz Flodoard (894 – 966). Benedykt IV zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice św. Piotra.

 

120. Leon V r.903

Leon urodził się w Priapi koło Ardei, na południe od Rzymu. Leon przybył do Wiecznego Miasta jako mnich i został wybrany na papieża w bliżej nie znanych okolicznościach. Po dwóch miesiącach sprawowania pontyfikatu uwikłany w intrygi przez swego nadwornego kapelana Krzysztofa, kardynała-prezbitera kościoła S. Damaso, Leon V został przez niego uwięziony i zmuszony do zrzeczenia się godności papieskiej Krzysztof ogłosił się papieżem. Krzysztof uwięził Leona V w klasztorze, gdzie zmarł prawdopodobnie na początku 904 roku.

 

121. Sergiusz III r.904-911

Sergiusz był synem Benedykta, pochodził z arystokratycznej rodziny hrabiów Tuskulum. Za pontyfikatu Stefana V był diakonem rzymskim, Formozus konsekrował go na biskupa Caere. Sergiusz dwukrotnie starał się uzyskać godność papieską występując przeciwko Teodorowi II i Janowi IX. Brał udział w „synodzie trupim”. Ponieważ synod ten unieważnił udzielone przez Formozusa święcenia, Sergiusz przyjął ponownie święcenia kapłańskie z rąk papieża Stefana VI. Po śmierci Teodora II Sergiusz został wybrany na papieża przez stronnictwo antyformozjańskie i objął Lateran, ale ustąpił miejsca papieżowi Janowi IX popieranemu przez cesarza Lamberta ze Spoleto (867). Sergiusz został deponowany, potępiony i skazany na wygnanie. Po deponowaniu papieża Leona V, Sergiusz podjął kolejną próbę skutecznego objęcia Stolicy Apostolskiej. Uwięził antypapieża Krzysztofa i z pomocą księcia Alberyka I ze Spoleto (zm. 925) uzyskał godność papieża i został konsekrowany. Papież Sergiusz III rządził w Rzymie w interesie stronnictwa szlacheckiego, na czele, którego stał Teofilakt (zm. 920), któremu papież przekazał wszystkie swoje świeckie uprawnienia. Papież Sergiusz III odbudował bazylikę św. Jana na Lateranie, zniszczoną przez trzęsienie ziemi w 897r. w czasie „synodu trupiego” Sergiusz III wybijał własną monetę i jako pierwszy od czasów Hadriana I (772 – 795) umieścił na niej swoją podobiznę – na głowie miał stożkowatą mitrę. Sergiusz III zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice św. Piotra.

 

122. Anastazy III - IV r.911-913

Anastazy był synem Lucjana. Nie można dokładnie określić daty wyboru Anastazego na papieża i jego śmierci. Nic nie wiadomo o jego wcześniejszym życiu. Został papieżem przy poparciu hrabiów Tuskulim, którzy kontrolowali działalność papieża Anastazego III. Z pontyfikatu Anastazego III zachował się tylko jeden dokument, akt nadania paliusza biskupowi Vercelli Ragenbertowi (912). Anastazy III zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice św. Piotra.

 

123. Lando r.913-914

Lando był synem hrabiego longobardzkiego Tainone, pochodził z Sabiny Na północny wschód od Rzymu. Tron papieski uzyskał dzięki poparciu Teodory żony Teofilakta konsula i senatora, skarbnika Stolicy Apostolskiej. Rzymem więc rządzili małżonkowie Teodora i Teofilakt i mieli decydujący wpływ na wybory papieży w tym okresie. Nic nie wiemy o wcześniejszym życiu Lando, ani o okolicznościach jego wyboru na Stolicę Piotrową. O życiu i działalności papieża Lando nie zachowały się przekazy źródłowe, prócz wzmianki o błogosławieństwie, jakiego udzielił katedrze szbińskiej San Salvatore w Fornovo. Lando zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice św. Piotra.

 

124. Jan X - XI r.914-928

Jan urodził się w Tossignano koło Imoli w Romanii. Święcenia przyjął w Bolinii, a funkcje diakona pełnił w Rawennie. W 905 r. został wybrany, lecz nie konserwowany na biskupa Bolonii, był też arcybiskupem Rewenny. Po śmierci papieża Lando wszechwładczyni Rzymu Teodora Starsza przeprowadziła wybór Jana X na papieża. Mimo protestów z zastrzeżeniami prawo kanonicznego zabraniającego zmiany stolicy biskupskiej. Jan X jako papież zdołał pozyskać i pogodzić namiestnika cesarza bizantyjskiego w Kalabarii Landulfa z Kapni z królem Italii Berengariuszem I i nakłonić do wspólnej walki z Saracenami. Po zwycięskim oblężeniu twierdzy Saracenów u ujścia rzeki Garigliano, papież Jan X w 945 r. koronował na cesarza Berengera I (888 -924 ) w bazylice św. Piotra. Papież Jan X zachował przyjazne stosunki z patriarchą Konstantynopola. Jan X zabiegał o przyjęcie chrześcijaństwa przez Normanów, był zainteresowany sprawami Kościoła w Hiszpanii i wśród Słowian. Posłał swoich legatów na synod biskupów wschodniofrankońskich do Hohenalthein w 916 r., który przygotował drogę do ściślejszego współdziałania Kościoła rzymskiego z państwem w Niemczech. Na początku 928 r. papież Jan X wziął pod opiekę Stolicy Apostolskiej opactwo benedyktyńskie w Cluny, założone w 909 r. W Rzymie papież przebudował i ozdobił Lateran i popierał papieską szkołę śpiewu. Papież Jan X po śmierci Teofilakta starałsię wyzwolić spod władzy rządzących Rzymem. Marozia córka Teodory, lękając się, aby porozumienie papieża Jana X z Hugonem z Prowansji nie zachowało jej władzą zdecydowała się na rewoltę w Rzymie. Nasłano złoczyńców, którzy zamordowali Piotra brata Jana X a samego papieża w 928 r. złożono z urzędu i wtrącili do więzienia w Zamku św. Anioła. Papież Jan X pozostawił w Zamku św. Anioła przez kilka miesięcy w maju 929 r. został uduszony. Nie ma informacji dotyczących miejsca pochowania Jana X.

 

125. Leon VI r.928

Leon był synem notariusza Krzysztofa i wywodził się z wyższej klasy społecznej. Leon był kardynałem – prezbiterem kościoła św. Susanna. Kiedy papież Jan X przebywał w więzieniu, nowym papieżem został Leon VI dzięki poparciu panującego w Rzymie rodu Tuskulanczyków, a głównie dzięki poparciu Marozii. O pontyfikacie Leona VI wiemy tyle, że wysłał list do biskupów Dalmacji i Chorwacji z napomnieniem, aby byli posłuszni arcybiskupowi Janowi ze Spoleto, któremu Leon VI nadał paliusz. Leon VI umarł zanim jego poprzednik Jan X zamordowany w więzieniu (maj 929r.)Leon VI zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice, św. Piotra.

 

126. Stefan VII - VIII r.928-931

Stefan był synem Teudeunda. Stefan był kardynałem - prezbiterem kościoła S. Anastasia w Rzymie. Został wyniesiony do godności papieskiej po śmierci Leona VI przez Marozię, która sprawowała nieograniczoną władzę wraz ze swoimi stronnikami w Wiecznym Mieście, gdy w więzieniu żył jeszcze papież Jan X. O pontyfikacie Stefana VII niewiele wiemy. Papież Stefan VII rozszerzył przywileje licznych klasztorów w Italii i Francji. Papież pozbawiony władzy politycznej, był zależny od Senatrix Marozii. Stefan VII zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice św. Piotra.

 

127. Jan XI - XII r.931-935

Jan był wnukiem Teofilaka, wodza szlachty rzymskiej i synem Marozii, rządzączej i posiadającej tytuły senatorki i patrycjuszki w Rzymie. Senatrix Marozia postanowiła wynieść do godności papieża swojego syna Jana. W chwili wyboru na papieża Jan był kardynałem- prezbiterem kościoła S. Maria in Trastevere. Na początku swego pontyfikatu Jan XI potwierdził przywileje opieki Stolicy Apostolskiej i wolnego wyboru opata dla opactwa Cluny w Burundii i klasztoru Odona w Dęols. Alberyk syn Marozii (932 –954) z pierwszego małżeństwa wywołał powstanie arystokracji rzymskiej. Marozię osadzono w więzieniu w Zamku św. Anioła a papieża Jana XI był trzymany pod strażą na Lateranie. Alberyk objął władzę w Rzymie jako Alberyk II, proklamował republikę rzymską i ogłosił się „księciem i senatorem wszystkich Rzymianin’ Równocześnie przyjął rządy w Państwie Kościelnym, formalnie tylko zostawiają papieżowi Janowi XI władzę kościelną. Alberyk II władca Rzymu kierował polityką zagraniczną Państwa Kościelnego. Jan XI zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice św. Jana na Lateranie.

 

128. Leon VII r.936-939

Leon był kardynałem – prezbiterem kościoła S. Sisto. Został wybrany papieżem przy poparciu panującego w Rzymie księcia Alberyka II ze Spoleto. Papież Leon VII zaprosił do Rzymu opata Odona z Cluny (878 – 942) któremu powierzył misję zreformowania klasztorów w Rzymie, poczynając od klasztoru przy bazylice św. Pawła. Reforma poległa na: zwolnienie klasztorów z pod władzy biskupiej i świeckiej. Klasztory podległy bezpośrednio jurysdykcji papieskiej, wprowadzono zależności klasztorów filialnych od Cluny, zmianie życia klasztornego opartego na służbie Bożej _Opus Dei, pogłębieniu rozwoju intelektualnego mnichów, oraz propagowaniu twórczości artystycznej. Papież Leon VII ponowił przywileje opactwu w Subiaco, gdzie znajdowała się grota św. Benedykta (480 – 550), oraz opactwu Gorze koło Metzu w 937 r. Leon VII przesłał paliusz Adaldagowi arcybiskupowi Bremy – Hamburga, a arcybiskupa Moguncji Fryderyka mianował legatem dla Niemiec z misją dla reformy duchowieństwa. Papież Leon VII polecił przestrzeganie celibatu i zachowanie dyscypliny w klasztorach. Papież Leon VII zabronił nawracania siłą na chrześcijaństwo Żydów, ale zezwalał na usuwanie ich z miast do czasu przyjęcia nowej wiary. Leon VII zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice św. Piotra.

 

129. Stefan VIII - IX r.939-942

Stefan był krewnym cesarza Ottona I (962 – 973) i kształcił się w Niemczech. Po powrocie do Rzymu został kardynałem-prezbiterem kościoła SS. Silvestro e Martino. Stefan na papieża został wybrany dzięki poparciu panującego w Rzymie księcia Alberyka II (905 – 954). Stefan VIII całkowicie podporządkował się Alberykowi II w sprawach zarządzania Państwem Kościelnym. Papież Stefan VIII w 924r. opowiedział się za uznaniem króla Francji Ludwika Zamorskiego (936 – 954), przesyłając paliusz arcybiskupowi Reimis Hugonowi (936) jako gest pojednania wobec króla Ludwika. Stefan VIII poparł reformę rozpoczętą w Cluny. Papież chcąc się uwolnić od tyranii Alberyka II, uczestniczył w spisku przeciwko niemu za co został uwięziony i torturowany, zmarł wskutek odniesienia ran. Stefan VIII zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice św. Piotra.

 

130. Marynus II r.942-946

Nic nie wiemy o pochodzeniu Marynusa i jego wcześniejszym życiu. Mylnie uważany był za Marcina III. Marynus był kardynałem – prezbiterem kościoła S. Ciriaco, zanim został polecony przez panującego w Rzymie Alberyka II ze Spoleto na urząd papieski. Marynus II oddał się całkowicie sprawom kościelnym dążył do umocnienia dyscypliny wśród księży i mnichów. Papież Marynus II był wybitnym znawcą Pisma św. i prawa kanonicznego, restaurował wiele kościołów w Rzymie obronił klasztor na Monte Cassino przed zajęciem go przez biskupa Sicusa Kapui. Marynus II bił własną monetę na awersie, której był monogram papieża i św. Piotra, ale na rewersie był umieszczony tytuł i imię Alberyka II. Marynus II zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice św. Piotra.

 

131. Agapit II r.946-955

Nic nie wiemy o pochodzeniu Agapita i jego wcześniejszym życiu. Po śmierci Marynusz II, książę Alberyk II zalecił wprowadzenie reform kluniackich w Rzymie. Z pomocą mnichów przybyłych z Gorze koło metzu przeprowadził reformy dyscyplinarne w opactwie św. Pawła za Murami. Pontyfikat Agapita II przypadł na okres zmian politycznych w Italii. Papież dążył do uzyskania niezależności i wzrostu swego autorytetu. Na monetach bito jego imię w pełnym brzmieniu, a nie tylko monogram jak u poprzedników. Na synodzie rzymskim w 949r. papież Agapit II zatwierdził decyzje poprzednich synodów, odbytych: w Verdun (947); Mousson (948), i w Ingelheim (7 czerwca 948) zwołanego przez Ottona I Wielkiego. Papież Agapit II w 948r. rozszerzył uprawnienia jurysdykcyjne metropolii w Hamburgu na Danię, a w 955r. nadał Ottonowi I Wielkiemu uprawnienia dotyczące m. In. Mianowania biskupów duńskich i jurysdykcji nad zakonami w Niemczech. Papież wysłał paliusz arcybiskupowi Kolonii Brunonowi, bratu króla Niemiec. Poparł królewski plan przekształcenia klasztoru św. Maurycego w Magdeburgu w centrum misji i organizacji życia kościelnego na terytorium Słowian zachodnich. W czasie pontyfikatu Agapita II chrześcijaństwo przyjęły: Dania, Szwecja i Czechy. Książę Alberyk II na łożu śmierci w 954r. zgromadził możnych i kler z papieżem na czele w bazylice św. Piotra i kazał im przysiąc, że po śmierci panującego papieża Agapita II wybiorą na Stolicę Piotrową jego nieślubnego syna księcia Oktawiana. Papież Agapit II zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice św. Jana na Lateranie.

 

132. Jan XII - XIII r.955-964

Oktawian urodził się około 937r. był synem księcia Aleryka II ze Spoleto, wnukiem Marozii. Książę Alberyk II władca Rzymu w 954r. będąc na łożu śmierci wymusił przysięgę szlachty rzymskiej i duchowieństwa, że po śmierci papieża Agapita II wybiorą na Stolicę Piotrową jego bastarda Oktawiana. Jego elekcja była sprzeczna z dekretem papieża Symmacha z 1 marca 499r. zabraniający wyznaczania następcy za życia urzędującego papieża. Gdy Oktawian obejmował urząd papieski, miał osiemnaście lat i był osobą świecką. Oktawian był drugim po Merkurym-Janie II (533) papieżem, który zmienił imię, przyjął imię Jana XII. Papież połączył w swoim ręku władzę świecką i duchowną, dążąc do wzmocnienia Państwa Kościelnego, wezwał na pomoc króla Niemiec, Ottona I Wielkiego, którego 2 lutego 962r. w bazylice św. Piotra papież Jan XII koronował na cesarza, a jego żonę na cesarzową. Ten akt związał Stolicę Apostolską z cesarstwem – nazywanym aż do 1806r. Świętym Cesarstwem Rzymskim – i nakładał na Ottona I Wielkiego i jego następców moralny obowiązek obrony papiestwa. 13 lutego 962r. cesarz ogłosił Privilegium Ottonianum, w którym potwierdził darowizny Papina III i Karola Wielkiego, oraz zaakceptował prawo cesarza karolińskiego Lotara I z 824 r. Po wyjeździe cesarza Ottona I z Rzymu papież Jan XII zaczął spiskować politycznie przeciwko cesarzowi, chcąc mieć w Ottonie I protektora a nie suzerena. Cześć szlachty rzymskiej zgorszona stylem życia papieża wywołała zamieszki przeciwko Janowi XII i wezwał cesarza o pomoc. Papież uciekł do Tivoli, zabierając ze sobą skarbiec papieski. 6 listopada 963 r. w bazylice św. Piotra zwołano synod, na który wezwano Jana XII, by mógł bronić się przed zarzutami. Papieżowi Janowi XII postawiono zarzuty o mężobójstwo, krzywoprzysięstwo, profanację i kazirodztwo. Papież odmówił przybycia na synod, został, więc przez synod złożony z urzędu. Rzymianie dokonali wyboru nowego następcy św. Piotra, a przy poparciu cesarza Stolicę Apostolską objął urzędnik Pałacu Lateranskiego Leon VIII Dwukrotnie złamano zasady kanoniczne, sądzono papieża i wybrano na papieża osobę świecką. Po wyjeździe cesarza Ottona I z Rzymu Jan XII powrócił na urząd papieski a Leon VIII musiał uciekać. 26 lutego 964 Jan XII zwołał w bazylice św. Piotra synod, który anulował wybór Leona VIII, wyklął go i potępił poprzedni synod, a święcenia Leona VIII unieważnił. Cesarz Otton I ponownie powrócił do Rzymu, wtedy Jan XII uciekł do Kampanii gdzie zmarł.

 

133. Leon VIII r.963-965

Leon był synem Jana. Przed wyborem na papieża był laikiem – osobą świecką. Synod 6 listopada 963 r. za zgodą cesarza Ottona I (962- 973) złożył z urzędu papieża Jana XII, a wybrał na papieża protoskrinariusza Leona, urzędnika Pałacu lateranskiego. Leon VIII otrzymał wszystkie święcenia oraz konsekrację w ciągu jednego dnia – 6 grudnia 963 r. ale niezgodnie z prawem kanonicznym. Zdetronizowany Jan XII nie zrezygnował jednak z utraconego urzędu, wywołał rozruchy przeciwko Leonowi VIII. Bunt zwolenników Jana XII przebywającego w Tiwoli, wojska niemieckie krwawo stłumiły. Po wyjeździe cesarza Ottona I z Rzymu, Jan XII ponownie sięgnął po urząd papieski i Leon VIII musiał uciekać szukając schronienia u cesarza. Na synodzie w bazylice św. Piotra 26 lutego 964 r. Jan XII złożył z tronu i ekskomunikował Leona VIII jako uzurpatora na Stolicy Apostolskiej, wyświęconego niekanoniczne a święcenia udzielone przez Leona VIII uznano za nieważne. Po nagłej śmierci dwudziestoośmioletniego Jana XII, Rzymianie wybrali na papieża kardynała – diakona Benedykta V, nie przyjmując do wiadomości elekcji Leona VIII, który był pod opieką cesarza Ottona I Wielkiego. Mieszkańcy miasta nie chcieli wpuścić Leona VIII narzuconego im przez synod i cesarza. Cesarz nie uznał wyboru Benedykta V i otoczył Rzym, zdobywając miasto głodem. 23 czerwca 964 r. Leon VIII objął we władanie Stolicę Apostolską a na synodzie zwołanym w kościele św. Jana na Lateranie pozbawiono Benedykta V godności papieskiej i deportowano do Hamburga. Leon VIII zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice św. Piotra.

 

134. Benedykt V r.964-966

Benedykt był kardynałem-diakonem. Był człowiekiem pobożnym o nienagannej moralności i uczonym, o przydomku Grammaticus. W tym okresie sytuacja polityczna papiestwa była bardzo skomplikowana. Po gwałtownej śmierci Jana XII, Benedykt V został wybrany na papieża przez lud rzymski bez zgody cesarza Ottona I Wielkiego, nie przyjmując do wiadomości legalnego pontyfikatu Leona VIII przebywającego pod opieką cesarza. Cesarz wraz z papieżem Leonem VIII oblegali Rzym, po zdobyciu miasta głodem, cesarz wprowadził ponownie na urząd papieża Leona VIII. Na synodzie zwołanym do kościoła św. Jana na Lateranie papież Benedykt V musiał złożyć oświadczenie, że zajmował Stolicę Apostolską nieprawnie. Publicznie pozbawiono go urzędu szat i insygniów pontyfikalnych a Leon VIII złamał nad jego głową pastorał. Jest to pierwsza wzmianka o istnieniu papieskiego berła. Na życzenie papieża pozostawiono Benedyktowi godność diakona i skazano na wygnanie do Hamburga. Po śmierci Leona VIII w 965 r. deputacja rzymska prosiła cesarza o zgodę na powrót papieża Benedykta V do Rzymu, zanim w tej sprawie zapadła decyzja. Benedykt V zmarł w Hamburgu 4 lipca 966 r. W 988 r. jego zwłoki przeniesiono do Rzymu i pochowano w bazylice św. Piotra.

 

135. Jan XIII - XIV r.965-972

Jan był synem Jana Episcopusa. Jan był wychowywany na dworze papieskim. Za pontyfikatu Jana XII był bibliotekarzem i biskupem Umbrii w Narni. Został wybrany na papieża przy poparciu cesarza Ottona I Wielkiego. W grudniu 965 r. szlachta rzymska ze względu na surową dyscyplinę wprowadzoną przez Jana XIII doprowadziła do buntu przeciwko papieżowi i osadziła go w Zamku św. Anioła, a potem uwięziła w zamku w Kampanii. Jan XIII zdołał zbiec do Kapui. Papież wezwał cesarza i z pomocą jego armii wrócił do Rzymu. Uczestnicy buntu zostali ukarani. Papież i cesarz zachęcili do rozkrzewienia reform kluniackich. Synod w Rawenie w kwietniu 967 r. uchwalił prawo zabraniające duchowym zawierania małżeństw. Papież Jan XIII na prośbę cesarza erygował w 968 metropolię w Magdeburgu dla pracy misyjnej wśród Słowian, ale wbrew propozycji Ottona I Wielkiego nie rozciągnął władzy tego arcybiskupstwa na Polskę. W 968 r. papież Jan XIII poświęcił dzwon dla bazyliki laterańskiej i po raz pierwszy nadał mu imię. Od tego czasu w Kościele nadaje się dzwonom imiona lub nazwy symboliczne. 25 grudnia 965 r. Jan XIII ukoronował na współcesarza dwunastoletniego Ottona II (955 – 983) Za pontyfikatu Jana XIII Polska w 966 r. przyjęła chrzest za sprawą władcy Mieszka I, a w 968 r. ustanowiono pierwsze biskupstwo misyjne w Poznaniu z bp. Jordanem. Jan XIII przychylił się do prośby Bolesława II Pobożnego i założył biskupstwo w Pradze, ale zastrzegał, żeby liturgia była doprawiana w języku łacińskim a nie starocerkiewno - słowiańskim. Jan XIII zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice św. Pawła za Murami.

 

136. Benedykt VI r.973-974

Benedykt był synem rzymskiego mnicha Hildebranda. Benedykt był kardynałem – prezbiterem kościoła S. Teodora. Dokładna data i okoliczności wyboru Benedykta na papieża nie są znane. Został papieżem dzięki poparciu cesarza Ottona I Wielkiego (962 – 973). Benedykt VI potwierdził wiele przywilejów kościołów metropolitalnych. Po śmierci cesarza Ottona I stronnictwo antycesarskie w Rzymie pod przewodnictwem konsula rzymskiego Jana Krescencjusza I (zm. 984) wszczęto bunt przeciwko papieżowi Benedyktowi VI, uwięziono go w Zamku św. Anioła i uznano za zdetronizowanego. Na papieża wybrano kardynała-diakona Francone – Bonifacego VII. Benedykta VI zamordowano w więzieniu w Zamku św. Anioła celem uwiarygodnienia wyboru diakona Francone. Benedykt VI został pochowany w Rzymie w bazylice św. Piotra.

 

137. Benedykt VII r.974-983

Benedykt był synem Dawida, hrabią Tuskulum, krewnym księcia Alberyka II, był spokrewniony z rodem Krescencjuszy. Benedykt był biskupem Sutri koło Viterbo. Po śmierci Benedykta VI Sicco przedstawiciel cesarza, odmówił uznania Bonifacego VII za prawowitego papieża. Obyła się nowa elekcja na której wybrano Benedykta VII. Wybór na papieża Benedykt zawdzięczał poparciu cesarza Ottona II. Papież Benedykt VII zaraz po wyborze zwołał synod i ekskomunikował Bonifacego VII, który latem 980r. dokonał zamachu stanu, zmuszając Benedykta VII do opuszczenia Rzymu, ale dopiero w marcu 981r. cesarz Otton II przybył do Włoch i ponownie osadził na tronie papieskim Benedykta VII. Bonifacy II zbiegł do Konstantynopola z częścią skarbu watykańskiego. Papież Benedykt VII nadał wiele przywilejów kościołom i zakonom w Niemczech, Galii, Italii i Flandrii. Benedykt VII przyznał biskupowi Dietrichowi z Trewiru specjalne przywileje ceremonialne i przydzielił mu Kościół tytularny SS. Quatro Coronati na Monte Caelio, był to pierwszy przypadek kościoła tytularnego cudzoziemcowi. Papież Benedykt VII przewodniczył licznym synodom, poświęconym reformie kluniackiej. W marcu 981r. zwołał synod w bazylice św. Piotra, który opowiedział się przeciwko symonii – świętokupstwu. Papież Benedykt VII popierał dzieło chrystianizacji Słowian, przyznał biskupowi Moguncji prawo wikariuszy apostolskich do konsekrowania królów niemieckich. Benedykt VII zmarł w Rzymie i został pochowany w kościele Świętego Krzyża Jerozolimskiego w klasztorze S. Croce.

 

138. Jan XIV - XV (Pietro Canepanova) r.983-984

Pietro Canepanova urodził się w Pawii, był arcykanclerzem cesarza Ottona II, a później biskupem w Pawii. Po śmierci Benedykta VII cesarz Otton II zaoferował papiestwo opatowi Cluny Majolusowi (965 – 994),który jednak zaszczyt ten odrzucił, wtedy po pertraktacjach na żądanie cesarza Ottona II biskup Pawii, Piotr Canepanova uzyskał godność papieża, bez wyboru i uzgodnienia z duchowieństwem i ludem Rzymu. Po elekcji biskup Piotr zmienił imię na Jana XIV. Od pontyfikatu Jana XIV prawie wszyscy biskupi Rzymu po wyborze zmieniają imiona. Po śmierci cesarza Ottona II (7grudnia 983r.) papież Jan XIV był zdany na łaskę rodu Krescencjuszów i popieranego przez nich Bonifacego VII. W kwietniu 984r. papież Jan XIV został przez Bonifacego VII pozbawiony władzy, wtrącony do więzienia w Zamku św. Anioła, gdzie zmarł. Jana XIV pochowano w Rzymie w bazylice św. Piotra.

 

139. Jan XV - XVI (Giovanni Franco) r.985-996

Jan był synem rzymskiego księdza Leona, był kardynałem – prezbiterem kościoła S. Vitale. Został wybrany po powtórnym pontyfikacie Bonifacego VII. Papież Jan XV uzyskał urząd papieski dzięki poparciu patrycjusza Jana Krescencjusza II władcy Rzymu i Państwa Kościelnego. Papież Jan XV po raz pierwszy w dziejach Kościoła 31 stycznia 993r. na synodzie rzymskim, który odbył się na Lateranie, dokonał uroczystej kanonizacji Udalryka biskupa Augsburga. Papież Jan XV popierał reformę kluniacką ale faworyzował swoich krewnych co spowodowało, że przeciwko niemu utworzyła się opozycja kleru pod wodzą Jana Krescencjusza II (988) i zmusiła papieża do szukania schronienia w Sutri. Papież Jan XV zwrócił się o pomoc do cesarza Ottona III. Zbliżająca się wyprawa cesarza, skłoniła Jana Krescencjusza II do zawarcia porozumienia z papieżem. Papież Jan XV powrócił do Rzymu, ale nie doczekał się przybycia cesarza Ottona III, bo umarł. Za pontyfikatu Jana XV książę Mieszko I oddał Polskę pod opiekę Stolicy Apostolskiej chcąc w ten sposób zapewnić skuteczną obronę przed politycznymi zakusami Niemców i Czechów. Jan XV zmarł i został pochowany w Rzymie w bazylice św. Piotra.

 

140. Grzegorz V (Bruno) r.996-999

Bruno, urodzony w 972r. był drugim synem księcia Ottona z Karyntii i wnukiem cesarza Ottona I Wielkiego. Po śmierci papieża Jana XV, cesarz Otton III zażyczył sobie, aby Bruno jego kuzyn został papieżem. Bruno był pierwszym Niemcem w dziejach Kościoła rzymskiego, który zasiadł na Stolicy Piotrowej. Bruno przybył do Rzymu, gdzie został formalnie wybrany i konsekrowany na papieża. Przyjął imię Grzegorz V. Papież Grzegorz V, z wdzięczności za wyniesienie na stolicę Apostolską w dzień Wniebowstąpienia Pańskiego, 21 maja 996r. ukoronował Ottona III w bazylice św. Piotra na cesarza i nadał mu tytuł patrycjusza-protektora Kościoła. Gdy cesarz Otton III opuścił Rzym papież Grzegorz V musiał uciekać do Spoleto z powodu rewolty ludu rzymskiego kierowanego przez Krescencjusza II Nomentanusa (988-998), który chciał ograniczyć władzę narzuconego przez cesarza papieża i wprowadzić w Rzymie republikę arystokratyczną. Papież Grzegorz V w styczniu 997r. przeniósł się do Lombardii, gdzie zwołał synod w Pawii. Synod ekskomunikował Krescencjusza II. W odpowiedzi Rzymianie pod pretekstem, że urząd papieski nie jest obsadzony, na początku 997r., wybrali na papieża Giovanniego Philagatosa (Jana Filagatosa) arcybiskupa Piacenzy – który przybrał imię Jan XVI. Papież Grzegorz V wezwał na pomoc wojska cesarza Ottona III. Papież odzyskał utracony urząd w lutym 998r. Krescencjusz II Nomentanus został ścięty na murach Zamku św. Anioła, a Jan XVI okrutnie okaleczony, został zamknięty dożywotnio w klasztorze. Podczas pontyfikatu Grzegorza V w 997r. przybył do Polski, wygnany z Pragi bp Wojciech, który poniósł śmierć męczeńską 23 kwietnia 997r. z rąk Prusów, wśród których prowadził działalność misyjną. Polski książę Bolesław I Chrobry wykupił jego ciało i złożył w Gnieźnie. Grzegorz V zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice św. Piotra.